وزارت انرژي روسيه اعلام كرد كه روسيه و پاكستان يادداشت تفاهمي را در زمينه اجراي پروژه احداث يك خط لوله گاز زير دريا از ايران به پاكستان و هند امضا كرده اند.

در اين بيانيه آمده است: «اين يادداشت تفاهم سازمان هاي مجاز را شناسايي مي كند كه از طريق آنها اين پروژه از جمله در طي مطالعات امكان سنجي، شناسايي منابع، برنامه ريزي و تعيين مسير خط لوله مورد حمايت قرار خواهند گرفت».
گفتني است كه پروژه ساخت يك خط لوله گاز از طريق ايران به پاكستان وهند سابقه‌اي بيش از 20 سال دارد. كشورهاي ذينفع يعني ايران، روسيه، پاكستان و هند از سال 1995 ، مسئله احداث خط لوله گاز از طريق ايران را تحت بررسي قرار داده بودن اما به دلايل مختلف اقتصادي و سياسي كه يكي از آنها وضع تحريم‌ها عليه ايران از سوي آمريكا بود، راه‌اندازي اين پروژه بارها به بعد موكول ‌شد.
دكتر سيد سعيد ميرترابي، عضو هيأت علمي گروه علوم سياسي دانشگاه خوارزمي، در خصوص نقش امضاي تفاهم‌نامه بين روسيه و پاكستان در شرايط موجود پس از 23 سال مذاكرات، تاثير اجراي اين طرح بر اقتصاد ايران و روابط بازرگاني و اقتصادي جمهوري اسلامي با كشورهاي منطقه‌اي در گفتگو با اسپوتنيك توضيحاتي دادند.
 

اين كارشناس ايراني شركت كردن روسيه را در پروژه ساخت خط لوله گاز زير دريا از ايران به پاكستان و بعد به هند مثبت ارزيابي كرده و افزودند:
"اينكه روسيه در اين زمينه گام برداشته ، يك تحول مثبت و مهمي است كه مي‌تواند زمينه ساز همكاري هاي بعدي هم باشد".
وي با تاكيد بر اينكه روسيه در زمينه نفت وگاز كشور با سابقه‌ايي است و از نظر مالي هم تجربه فعاليت بين‌الملي دارد به نقش بزرگ و قابل ملاحظه‌ي روسيه در اين پروژه اشاره كرده و گفتند:
"روسيه تجربه اجراي پروژه‌هاي مانند اين طرح را دارد. شركتهاي روسيه توانمندي فني شان را نشان دادند. ايران در شرايط موجود با كمك روسيه با توجه به تحريم هايي كه عليه ايران وجود دارند، مي‌تواند اين پروژه را انجام دهد. اين طرح هم از لحاظ مالي، هم از لحاظ فني يك طرح بزرگ است. چنين طرحي نيازمند جلب همكاري طرفهايي است كه در اين حوزه توانمندي دارند. روسيه براي ايران در شرايطي كه هست گزينه مناسبي محسوب مي شود. روسيه بايد تامين مالي و فني پروژه را بر عهده بگيرد.
روسيه به دنبال راهكاري براي فعاليت قانوني در ايران
 

ميرترابي خاطرنشان كرد كه اين تفاهمنامه‌مرحله ابتدايي است كه بعد از آن بايد مطالعاتي انجام شود و وقتي كشورها به توافق رسيدند اهميت اين پروژه چند برابر افزايش مي‌يابد.
ميرترابي مي‌گويد كه چند عامل موجب امضاي اين تفاهم نامه بعد از بيست سال مذاكره گرديد:
"با توجه به اينكه روسيه و ايران قطبهاي بزرگ انرژي جهان هستند و تحت فشار و تحريم هاي آمريكا هستند، همكاري در اين زمينه مي‌تواند براي آنها امكاناتي را براي همكاري در زمينه‌هاي ديگر از جمله در حوزه انرژي در سطح منطقه‌اي فراهم كند و دو كشور به هم نزديك مي‌شوند. ايران و روسيه اين اواخر احساس مي‌كنند كه بايد در شرايط موجود همكاري‌هايشان را در زمينه انرژي تقويت كنند".
به نظر اين كارشناس ايراني دليل ديگر اين است كه رييس جمهور جديد پاكستان نگاه مثبت تري را نسبت به همكاري با ايران دارد و مي‌خواهد با آمريكا و عربستان فاصله بگيرد. او مي‌گويد: "اين هم يك عاملي است كه امروزه از طرف پاكستان تمايل بيشتري براي اين همكاريها وجود دارد. موضوع نياز پاكستان به انرژي موضوع واقعي است و طرف پاكستاني بايد براي آن راه حل هايي پيدا كند. راه هاي قبلي حتي آن چيزي كه آمريكا پيشنهاد كرده بود عملي نشده است. دولت قبلي پاكستان گرايش بيشتري به آمريكا داشت و آمريكا پيشنهادهايي داده بود كه در مسير همكاري پاكستان با اين دو كشور در زمينه انرژي مانع تراشي مي كرد".
وي همچنين اشاره كرد كه طرف پاكستاني معمولاَ با انجام تعهدات مشكل داشت و تجربه گذشته با پاكستان در زمينه همكاري انرژي مثبت نيست.
به عقيده اين كارشناس نمي‌ توان گفت كه هر پروژه‌اي كه با صادرات گاز ايران ارتباط دارد از لحاظ درآمد چشم‌اندازخيلي بزرگي ايجاد مي كند، زيرا مصرف داخلي گاز ايران خيلي بالاست و خيلي‌ها در ايران مخالف هستند كه ايران گازش ‌را بطور گسترده صادر كند.
به هر حال اين كارشناس معتقد است كه راه‌اندازي چنين پروژه اي با كمك روسيه امكانات وسيع را براي همكاري ايران در زمينه انرژي در سطح منطقه‌اي بوجود مي‌آورد:
" براي ايران اجراي اين پروژه بيشتر از نظر تاثيري كه روي مبادلات انرژي در منطقه مي‌گذارد قابل بررسي است".