آرمان ملي نوشت : كمتر كسي است كه امروزه تاثير فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي بر زندگي عامه مردم را نداند و اساسا با شبكه‌هاي اجتماعي سر و كار نداشته باشد. اما مساله اين است كه امروز شبكه‌هاي اجتماعي نه تنها به عنوان يك رسانه بلكه به اذعان بسياري از كارشناسان بخشي از سبد خانوارها را تشكيل مي‌دهند و لذا طبيعي است كه مردم نسبت به استفاده از اين فضا حساس باشند.
چه اينكه اگر بخشي از جامعه از اين فضا در قالب ارتباطات، سرگرمي يا به دست آوردن اخبار و اطلاعات و... استفاده مي‌كنند؛ بخش ديگري كه از اتفاق كسر قابل توجهي از جامعه را نيز تشكيل مي‌دهند از اين راه ارتزاق مي‌كنند و از كسب و كارهاي بزرگ آنلاين گرفته تا كسب و كارهاي خرد با تمام مشكلات بر بستر شبكه‌هاي اجتماعي چون اينستاگرام امرار معاش كرده‌اند.
با اين حال هرچند كه از سال گذشته و پس از روي كارآمدن دولت سيزدهم بارها صحبت از محدوديت و فيلترينگ شبكه‌هاي اجتماعي مي‌شد و حتي در همين راستا مجلس نشينان نيز طرحي تحت عنوان صيانت را به ميان آوردند اما به هر صورت دولت كج‌دار و مريز اين دوران را طي كرد و حداقل تن به فيلترينگ شبكه‌هاي اجتماعي نداد. اما اتفاقات و اعتراضات اخير رخ داده و سال‌ها پس از فيلترينگ پر ابهام تلگرام اين بار اپليكيشن‌هاي پرطرفدار اينستاگرام و واتساپ نيز به جمع برنامه‌هاي فيلتر شده بپيوندند. پرسش اينجاست كه پس از فيلترينگ تلگرام چه نتيجه‌اي حاصل شد جز اينكه شاهد هجوم كاربران به سمت ابزارهاي دور زدن فيلترينگ و فيلترشكن‌ها بوديم. چيزي كه امروز نيز با فيلتر شدن ساير شبكه‌هاي اجتماعي به چشم مي‌خورد. به نظر مي‌رسد كه اين مساله بايد حل شده باشد كه هرچه فيلترينگ شبكه‌هاي اجتماعي صورت گيرد مردم به سراغ نمونه‌هاي ايراني نخواهند رفت. چراكه به لحاظ زيرساختي شبكه‌هاي داخلي ضعيف‌تر و با قابليت‌هاي پايين‌تري از نمونه‌هاي خارجي قرار دارند. از طرفي هم برنامه‌هايي چون اينستاگرام و واتساپ شبكه‌هاي بين‌المللي هستند كه اكثر كسب و كارها بر پايه آنهاست و نمي‌توان يك شبه اين شرايط را تغيير داد و به پيام‌رسان‌هاي داخلي هدايت كرد. حال بگذريم از اينكه پيام‌رسان‌هاي داخلي ظرفيت آنچناني براي اين قضيه ندارند. البته نوع رويكرد برخي مسئولان نيز در اين خصوص در نوع خود جاي تامل است. اينكه معاون وزيرر ارتباطات و مديرعامل شركت پست اخيرا گفته «در حين بازديد مردم با ديدن من نسبت به شرايط اينترنت و فيلترينگ اينستاگرام ابراز شكايت كردند كه من به آنها گفتم شما خودتان از قبل به اين فكر بوديد كه احياناً اگر روزي اينستاگرام بسته شود چه اتفاقي مي‌افتد؟ خودتان بايد به فكر مي‌بوديد و از ابتدا از ابزاري نظير اينستاگرام استفاده نمي‌كرديد.» اين در حالي است كه اخيرا مسعود دانشمند، كارشناس اقتصادي در خصوص مسدوديت برخي شبكه‌هاي اجتماعي گفته «قطع اينترنت و به دنبال آن قطع وسايل ارتباطي، به معناي اين است كه به‌طور كامل سيستم تجارت و توليد فشل شده و ادامه آن به منزله توقف كامل فضاي كسب و كارهاست. اعتبار تجاري كشور، تجار، بازرگانان، توليدكنندگان، صادركنندگان و واردكنندگان ما در برابر طرف‌هاي خارجي خدشه‌دار مي‌شود.» حال بايد ديد رويكرد اخير دولت ادامه خواهد داشت يا اينكه شاهد تغييراتي در خصوص رفع فيلترينگ خواهيم بود.
۲ پلتفرم فعلا بسته هستند
وزير ارتباطات در حاشيه جلسه هيات دولت در پاسخ به پرسشي درباره فروش وي پي ان در بازار و برنامه دولت براي محدود كردن فروش آنها اظهار داشت: همان‌طور كه بارها كارشناسان اعلام كردند استفاده از وي پي ان آسيب پذيري دستگاه‌هاي كاربران را به دنبال خواهد داشت، زيرا راه رخنه هكرها به گوشي مردم را تسهيل مي‌كند. توصيه كارشناسانه اين است كه مردم تا جايي كه مي‌توانند از وي پي ان استفاده نكنند. عيسي زارع‌پور همچنين توضيح داد كه بسته حمايتي از كسب و كارهاي مجازي از جمله معافيت‌هاي مالياتي و غيره آماده شده كه در هفته آينده اعلام خواهد شد. وي افزود: اينكه فروش فيلترشكن و كسب درآمد از آن مجاز است يا خير را بايد گفت كه مجاز نيست اما متأسفانه جرم‌انگاري هم نشده و تلاش‌هايي دارد صورت مي‌گيرد كه اين مساله به سرعت علاوه بر غيرمجاز بودن، جرم‌انگاري هم بشود كه جزو وظايف بنده نيست و طبيعتاً نهادهاي مربوطه بايد آن را دنبال كنند اما آنچه مهم است اين است كه استفاده از آنها باعث ايجاد ناامني در ابزارهاي ارتباطي مردم خواهد شد. زارع‌پور يادآور شد: حتماً اپراتورها ضرري كه به مشتريان وارد شده را جبران خواهند كرد. البته الان غير از دو پلتفرم، عمدتا محدوديت‌ها برداشته شده است كه اين دو هم بنا بر مصوبه نهادهاي امنيتي فعلاً بسته هستند كه اين محدوديت‌ها برداشته شود ان‌شاءا... ضرر و زيان كاربران توسط اپراتورها جبران مي‌شود. وي درباره وضعيت نهايي پلتفرم‌هاي داراي محدوديت در حال حاضر، اظهار كرد: تصميم‌گيري در مورد ادامه فعاليت اين دو پلتفرم در مراجعي گرفته مي‌شود كه وزارت ارتباطات يك عضو از آن تشكيلات است و ما نظرات كارشناسي خود را در آنجا ارائه مي‌كنيم اما اجازه دهيم اين تصميم توسط همان مجموعه متولي اين امر اعلام شود كه ادامه فعاليت اين دو پلتفرم چگونه خواهد بود.
فيلترينگ موقتي است
واكنش‌ها به فيلترينگ اينستاگرام و واتساپ همچنان ادامه دارد و برخي معتقدند كه بايد اين محدوديت‌ها برداشته شود و عده‌اي نيز مي‌گويند بايد پيام رسان‌هاي داخلي را فعال كرد. در اين خصوص حجت‌الاسلام سيد صادق طباطبايي‌نژاد، عضو كميسيون فرهنگي مجلس با بيان اينكه به نظر مي‌رسد محدوديتي كه در پلتفرم‌هاي اينستاگرام و واتساپ ايجاد شده موقتي باشد و بيشتر براي موضوعات امنيتي به اين شكل درآمده، اظهار داشت: البته مهاجرت مردم به پيام رسان‌هاي داخلي كار بزرگ و زمان بري است، ولي به تدريج مردم بايد به سمت پيام‌رسان‌هاي ايراني حركت كنند و از آنها بيشتر استفاده شود. وي با اشاره به اجراي طرح صيانت از فضاي مجازي و ارتباط آن با فيلتر كردن اينستاگرام و واتساپ، گفت: هيچ‌گاه منظور از اجراي طرح صيانت از فضاي مجازي فيلتر كردن پيام‌رسان‌هاي خارجي نبوده است. محمد مهدي اسماعيلي، وزير ارشاد نيز با اشاره به برنامه وزارت ارشاد براي معرفي يك پلتفرم قابل اعتماد براي مردم گفت: با توجه به اتفاقاتي كه در كشور افتاد و تصميماتي كه از سوي مراجع امنيتي گرفته شد، معتقديم سرويس‌هاي داخلي پلتفرم‌ها و شبكه‌هاي پيام رسان، بايد نيازهاي مردم را پاسخ دهند.