استاندارد 34000 منابع انسانی ابزار ارزیابی و آسیب شناسی فرایندها و نتایج منابع انسانی است. در این استاندارد، مدل فیلیپس (ببینیدمدل ارزیابی منابع انسانی فیلیپس (EFQM))، مدل بلوغ قابلیت های منابع انسانی (PCMM) و مدل سرمایه گذاری انسانی گنجانده شده است. استاندارد 34000 از جمله استانداردهایی است که اخیرا و از سال 2001 به منظور ارزیابی و ارتقای سیستم منابع انسانی مورد استفاده قرار گرفته است.

این استاندارد دارای 5 سطح بلوغ است. هر سطح بلوغ یک مرحله تکاملی است که سطحی از قابلیت ها را برای بهبود منابع انسانی ایجاد کرده و نهادینه می کند. هر مرحله بلوغ از چندین فرایند و هر فرایند دارای چندین هدف است که اگر برآورده شوند به توانایی آن فرایند برای اثرگذاری بر منابع انسانی منجر می شود. وقتی اهداف همه فرایندها در یک سطح بلوغ برآورده شود، سازمان آن سطح بلوغ را کسب کرده و وارد سطح جدیدی از قابلیت های منابع انسانی می شود. استاندارد 34000، 20 فرایند منابع انسانی و 12 متغیر نتیجه ای و نگرشی منابع انسانی را در قالب 34000 امتیاز (20000 فرایندها و 14000 نتایج و نگرش ها)، ارزیابی می کند.

سطوح استاندارد 34000 منابع انسانی

سطح 1، صفر: در سطح صفر سازمان یک راه مستمر برای انجام کار ندارد و متناسب با مشکلات سازمان، راه حلی ارائه می شود و مشکل حل می شود. در این سطح هیچ فرایند مدونی وجود ندارد و اقدامات منابع انسانی در این مرحله پراکنده، بی ثبات، غیرمستمر و غیر مرتبط است. سازمان هایی که در سطح بلوغ هستند، مشکلات بسیار زیادی در حفظ منابع انسانی دارند. یکی از اصلی ترین مشکلات این سازمان ها، کمبود استعدادهاست. حتی برای برخی از حوزه های منابع انسانی فرایندهای تعریف شده ای وجود ندارد.

سطح 2، مقدماتی: در سطح مقدماتی سازمان مبنایی برای فرایندهای منابع انسانی ایجاد می کند. در اینجا اقدامات منابع انسانی در سطح واحد صورت می پذیرد. در سطح دوم تلاش می شود تا مشکلات واحد حل شود و مدیران قابلیت لازم را برای این کار کسب کنند. 

سطح3، میانی: در سطح میانی سازمان در صدد شناسایی اقدامات عالی و یکپارچه سازی آنها در فرایندهای سازمانی است. وقتی اقدامات منابع انسانی در سطح واحد انجام شد، در مرحله سوم باید اقدامات منابع انسانی در سطح سازمان مدنظر قرار گیرد. در این سطح سازمان چارچوب کلی برای شایستگی های منابع انسانی ایجاد می کند که معماری منابع انسانی سازمان را شکل می دهد. 

سطح 4، پیشرفته: در سطح پیشرفته سازمان درصدد همراستاسازی فرایندها با عملکرد کل سازمان است. در اینجا سازمان از قابلیت های ایجاد شده در سطوح قبلی استفاده می کند. حال سازمان می تواند قابلیت و عملکرد را به طور کمی اندازه گیری و مدیریت کند. از آنجا که تواسته است شایستگی های منابع انسانی را ایجاد کند و آنها را به طور کمی اندازه بگیرد، می تواند نتایج را پیش بینی کند.

سطح 5، بهینه: در پنجمین سطح بلوغ که بهینه است، سازمان در پی بهبود همه فرایندها است. در سطح پنجم کل سازمان به نوآوری و بهبود مستمر تاکید دارد. این بهبود مستمر، نتیجه قابلیت های افراد و تیم ها است. در اینجا بهبودهای مستمر در سطوح فردی، گروهی و سازمانی انجام می پذیرد. در این سطح همراستاسازی و همسوسازی اقدامات منابع انسانی بسیار حساس است. 

فرایندهای 20 گانه پنج سطح بلوغ منابع انسانی در جدول زیر نشان داده شده است.

در صورتی که فرایندهای هر سطح به درستی عمل کنند، نتایج نگرشی و رفتاری را به دنبال دارد که در جدول زیر به آنها اشاره شده است. در واقع این 12 متغیر چک آپ کاملی از وضعیت موجود منابع انسانی ارائه می دهد. 

جدول: نتایج و نگرشهای منابع انسانی استاندارد 34000

5 اصل زیربنایی، فلسفه استاندارد 34000 را تشکیل می دهند:

1.       در سازمان های موفق، قابلیت های منابع انسانی به طور مستقیم به عملکرد تجاری و سودآوری آنها مرتبط است و منابع انسانی یک منبع ایجاد مزیت رقابتی است و قابلیت های منابع انسانی باید متناسب با اهداف استراتژیک سازمان باشد.

2.       علاوه بر سرمایه های دیگر، منابع انسانی یک سرمایه تجدیدپذیر است.

3.       قابلیت منابع انسانی قابل اندازه گیری و قابل بهبود است و بهبود قابلیت منابع انسانی باید به صورت یک فرایند مشخص شامل اقدامات ملموس و دستوراعمل های کاربردی صورت گیرد.

4.       سازمان باید در آن نوع از شایستگی های منابع انسانی سرمایه گذاری کند که در راستای شایستگی محوری سازمان است و از آنجا که شرایط در حال تغییر و تکامل است، سازمان باید به طور مداوم فرایندهای منابع انسانی را تکامل داده و شایستگی های منابع انسانی جدیدی را توسعه دهد.

5.       سازمان مسئول زمینه سازی برای توسعه منابع انسانی است و منابع انسانی مسئول بهره گیری از فرصت ها برای توسعه سازمان است و مدیران صفی با راهنمایی مدیران منابع انسانی مسئول اصلی بهبود قابلیت های منابع انسانی هستند.

منبع:

عارضه یابی، آسیب شناسی و ممیزی مدیریت منابع انسانی شرکت ها بر اساس استاندارد 34000، قلی پور، آرین، تدبیر،