هادی نظرپور/ کارشناس مسکن و استاد دانشگاه

افزایش قیمت مسکن در 10 سال اخیر حدود 7 برابر یعنی 700 درصد بوده است. البته قیمت مسکن مسکن در برخی نقاط بیشتر و در برخی کمتر، رشد قیمتی شدیدی را تجربه کرده است. اما در 10 سال اخیر جهش قیمتی عمده را در بخش مسکن شاهد بودیم که جهش دوم آنقدر شدید بود که بازار مسکن را به رکود برد.

افزایش شدید قیمت یکی از عواملی است که در کنار کاهش نقدینگی در اقتصاد و سیاست های کنترل تورم، موجب ایجاد رکود در بازار مسکن شد. دلالان و فروشندگان مسکن ابتدا گمان کردند با افزایش قیمت مسکن می توانند املاک خود را بفروشند اما پس از اینکه مسکن آخرین جهش قیمتی را شاهد بود و وارد رکود شد، دریافتند که این مسیر تا انتها قابل ادامه نیست؛ از این رو بسیاری از مالکان صبر کرده اند تا نرخ تورم به جایی برسد که بتوان بدون کاهش قیمت، واحدهای مسکونی را فروخت.

یکی از ویژگی های ساختار اقتصادی ایران این است که هر بار نقدینگی به سمت یکی از بازارها هجوم می برد و منجر به رشد قیمتی شدیدی را در آن بازار می شود. بازار مسکن نیز مانند بازار ارز و طلا و سرمایه از این قاعده مستثنی نیست و در اغلب دوره ها یکی از حوزه های مستعد جذب نقدینگی بوده است. از دیگر سو قدرت پول بخش خصوصی در بخش مسکن ایران زیاد است به گونه ای که نقدینگی بخش خصوصی در این بخش از کل بودجه عمرانی دولت بیشتر است و از این رو هربار که دولت با اعمال سیاست ها، ترفندی برای کنترل بازار اجرا می کند بعد از مدتی همین قدرت پول آن ترفندها را خنثی می کند.

مساله دیگری که وجود دارد مربوط به فرهنگ جامعه است. برای مثال هنوز سرنوشت مذاکرات ایران و گروه 1+5 مشخص نشده است اما افرادی به دنبال این هستند که بدانند برای به دست آوردن سود بیشتر، باید سرمایه خود را به کدام بازار وارد کنند و البته نمی توان یک نفر یا یک گروه خاص را متهم این موضوع دانست چرا که این نوع نگرش متاسفانه که در فرهنگ ما ریشه دارد و همه گیر شده است. این مساله ناشی از فرهنگی است که نهادینه شده و باید قبول کنیم بسیاری از افراد انتظار دارند بدون فعالیت و فقط با استفاده از نقدینگی، از افزایش نرخ تورم بهره ببرند و به درآمد برسند درحالی که درآمدهایی که از راه تورم به دست می آید و در احکام دینی نیز مذمت شده، یکی از مواردی است که اقتصاد را سست و معیوب می کند.

همچنین بسیاری معتقدند که در مبحث توسعه صنعتی و اقتصادی 40 درصد مسائل فنی و مهندسی و 60 درصد فرهنگ سازی موثر است؛ این گفته افرادی است که در صنعت فعال هستند و بیانگر این است که حتی اگر مسائل فنی و مهندسی به طور کامل اجرا و عملی شوند، باز بخش عمده توسعه صنعتی و اقتصادی در گروه فرهنگ سازی است.