تاثیر شبکه های ماهواره ای بر پوشش و نگرش جوانان
با وقوع پیشرفت تکنو لوژی و شبکه های اجتماعی درغرب و گسترش پیامدهای اقتصاد سرمایه داری در جوامع غربی و به دنبال آن تغییرات سریع و گسترده در عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چهره جهان بطرز چشمگیری متحول شد.
این اتفاق با توجه به رشد و گسترش رفاه اقتصادی در جهان و تغییر در سبک و الگوی زندگی مردم طبیعی بود. اما این رویداد همراه با گسترش وسایل ارتباط جمعی مانند تلویزیون و خصوصا ماهواره مسایل نو و جدیدی را برای کشورهایی که تنها پذیرنده و دریافت کننده ظواهر محصولات اقتصادی و فرهنگی غرب بودند ایجاد کرد.با ورود وسایل آرایشی چهره جامعه و سنت های گذشته دگرگون شد .وسایل آرایشی و لباس ها متنوع ا ز زمانی شروع شدکه جوانان بخصوص زنان در پی تعریف نقش جدیدی برای خود در عرصه جامعه و تحولات آن بودند و نگرش آن ها تغییر کرد و برای صاحبان پول و سرمایه، این فرصت فراهم آمد که بازار سودآوری را برای خود ایجاد کنند. پس ارائه مدها و الگوهای جدید، نوعی بسترسازی برای اینگونه افراد به منظور ابراز وجود آنها در جامعه بوده است.از این زمان بود .که پرداختن به ظواهر لباس و آرایش چهره به صورت مد شکل جدی تری به خود گرفت و زمینه خرید روز افزون پوشاک و لوازم آرایشی رونق بیشتری گرفت بطوری که بازار قبضه بعضی از وسایل آرایشی و پوشاک غرب شده است.
تحول و دگرگونی لازمه و ضرورت هر جامعه است. نباید جامعه ای ایستا و بدون تغییر باشد .تغییر، خصوصیت تمام فرهنگهاست، ولی تغییرفرهنگ با توجه به آموزه های دینی و مسیر آن مهم و ضروری است .واقعیت این است که رسانه ها می توانند در درازمدت ساختارهای ارزشی جامعه را بسازند یا دگرگون کنند.چراکه تاثیر پدیده ای مثل تلویزیون ورادیو وبرنامه های ماهواره ای بر افکار عمومی می تواند نگرش افراد به مسایل اجتماعی و فرهنگی از دیگر رسانه ها وسیعتر و عمیق ترکند. و نوع نگاه و گرایش فکری و عقیدتی را می تواند مورد تا ثیر جدی قرار دهد.
تلویزیون به سرعت می تواند طیف وسیعی از اعضای جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. این رسانه می تواند موانع زمانی و مکانی را برطرف کند ،و امواج خود را حتی به دورترین نقاط کشور ارسال دارد.تلویزیون در حوزه زندگی خصوصی مردم، بخش اعظم لحظه های زندگی افراد را به خود اختصاص می دهد. بعلاوه چون این رسانه به صورت شفاهی و عینی با مخاطبان ارتباط برقرار می کند، تاثیر آن از لحاظ روانی عمیق تراست.
تلویزیون با ارائه تصویر، جاذبه بیشتری دارد و فهم پیام را نیز آسان تر می کند.
البته تلویزیون به تنهایی قدرت ایجاد تحولات بزرگ را در افکار عمومی ندارد .بلکه بطورموثر جریانهای موجود را تقویت می کند .در حقیقت، سیل اطلاعات که از سوی برنامه های تلویزیون و شبکه های ماهواره جاری می شود به تدریج، جامعه را در خود غرق می کند و افراد هم که خواه یا ناخواه، در این جو اطلاعاتی تنفس می کنند از آن تغذیه می شوند و به مرور در جریان مسیر ایجاد گرایش های مختلف قرار می گیرند.از زمانی که ماهواره وارد خانه های ایرانیان شد، طیف گسترده ای از شبکه های ماهواره ای مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار گرفت.
با گسترش شبکه های فارسی زبان و کاهش سختگیریها نسبت به استفاده از ماهواره، این پدیده به صورت گسترده ای به خانه های ایرانیان راه یافت.از این تعداد شبکه حدود74 شبکه مخصوص تبلیغات مد لباس و لوازم آرایش است.با توجه به جوان بودن جمعیت کشور، علاوه بر تاثیر شبکه های ماهواره ای بر نحوه نگرش جوانان به مسایل سیاسی، ما شاهد تغییر در الگوهای فرهنگی جوانان کشور نسبت به بسیاری مسایل از جمله مدل لباس و آرایش ودگرگونی آن هستیم.
یکی از دلایل پررنگ شدن این موضوع علاوه بر رفاه اقتصادی، گسترش روز افزون از وسایل آرایشی و پوشاک غربی و استفاده از ماهواره در خانواده ها است ،که این مسئله بی تاثیر از برنامه های ماهواره ای نیست.با نگاهی کوتاه به این قضیه متوجه می شویم که نفوذ فرهنگ غرب آرام آرام وارد کلیه اندامهای درخت کهنسال و ریشه دار فرهنگ ایران می شود و خود را به سرعت ناباورانه ای فرهنگ جامعه را تحت تا ثیر قرار می دهد .در چنین شرایطی، مدیران فرهنگی جامعه باید حرکت خلاقانه و آگاهانه ای را برای کاهش اثرات منفی برنامه های شبکه های ماهواره و تبلیغ کالاها و پوشاک داخلی آغاز کنند.
از نظر کارشناسان، در عصر جهش ارتباطات، ما نمی توانیم جلوی ارسال امواج ماهواره و رسوخ آموزه ها و هنجارهای غیرخودی را در درون کانون خانواده هایمان سد کنیم وقتی جوانان بدانند :برنامه های مورد علاقه خود را با کیفیت عالی و متنوع وجذاب می توانند در شبکه های تلویزیون ملی تماشا کنند . یقینا عده بینندگان شبکه های ماهواره ای غیرخودی به حداقل ممکن خواهد رسید .و جوانان ایرانی به جای آن که مصرف کننده قهار برنامه های ماهواره ای بیگانه باشند، بیشتر علا قمند شبکه های داخلی و برنامه های آن می شوند .البته باید علائق و سلیقه های بینندگان مورد بررسی و کارشناسی قرار بگیرد و برنامه های رادیو و تلویزیون براساس رای و نظر و علا قه مندی مردم جامعه تولید شود تا گرایش جوانان و آحاد جامعه به شبکه های برون مرزی کاهش یابد.
نصراله خلیلی : معلم بازنشسته