بمبی از انرژی با لقمه مادرانه
هرروز به عشق خورشید در خشان کلاس و محبت این اسطوره عشق ودلدادگی از خواب شیرین صبحگاهی بر می خواست صبحانه اش نان پنیر ساده ای بیش نبود به سوی دیار دانایی با عشق وعلاقه برای کسب معنویت ودانش افزایی روانه می شد اما عادت داشت صبحانه اش را زنگ تفریح میل کند که دراین فاصله با دل درد ناشی از ضعف جسمانی ودل پیچه مواجه می شد که متا سفانه در مدارس ابتدایی اکثریت دانش آموزان صبحانه نمی خورند ودر ساعات درس با کاهش افت قند خون ودیگر مشکلات عدیده روبرو می شوند ، دانش آموزان به ویژه محصلان دوره ابتدایی در سنینی هستند که تغذیه نقش مهمی در رشد جسمی، فکری و یادگیری آنان دارد و به همین دلیل تغذیه این دوره بیش از هر زمان دیگر اهمیت پیدا می کند.و خوردن صبحانه نقش مهمی را در یادگیری آنان ایفا می کند . با وجود تاکیدات فراوان معلمین و پزشکان و دست اندرکاران ذیربط بسیاری از دانش آموزان و کودکان نسبت به صرف وعده صبحانه به عنوان یکی از مهمترین وعده های غذایی بی توجه هستند.فقط علاقه به غذاهای آماده وفست فود آن هم باسس های چرب دارند که ضمن چاقی مفرط برای سلامتی این کودکان هم زیان آور است چون فست فود ها مقادیر زیادی نمک وروغن هستند . اصولا دانش آموزان به 3 وعده غذایی اصلی و 2 میان وعده در طول روز نیاز دارند و باید از تمامی گروه های غذایی شامل شیر و لبنیات، گوشت و حبوبات، سبزیجات، میوه جات و گروه نان و غلات مصرف کنند و تعادل و تنوع غذایی در این سنین مهم است. تهیه میان وعده های مناسب و مغذی نیز بسیار اهمیت دارد، زیرا ساعات نزدیک ظهر، کودک ممکن است گرسنه شود و این گرسنگی، نشستن سر کلاس را برای او غیر قابل تحمل می کند. هر چند هیچ وعده غذایی جای صبحانه را پر نمی کند و بسیاری از دانش آموزان نسبت به صرف صبحانه تمایلی نشان نمی دهند از این رو بوفه مدارس با عرصه غذاهای مقوی و مفید می تواند تا حدودی این نقیصه را برطرف کند.
بهداشت بوفه مدارس، سلامت فروشندگان بوفه و مواد غذایی موجود در آن موضوعی است که در سلامت دانش آموزان که در واقع مشتریان بوفه ها هستند، تاثیر زیادی دارد و توجه به آن، در واقع توجه به سلامت نسل جوان و آینده کشور است. بوفه استاندارد کدام است؟ خوراکی هایی که در آن عرضه می شوند، باید چه ویژگی هایی داشته باشند؟ اینها سئوالاتی است که معمولا در ذهن افراد نقش می بندد.وباید نظارت دقیق برفروش موادغذایی در این بوفه ها باشد . بوفه قسمتی از تشکیلات یک مدرسه است، پس نظارت مدیر مدرسه روی این بخش ضروری است. همچنین وزارت بهداشت با فرستادن ماموران بهداشت به مدارس می تواند از بسیاری ازبیماری هایی که ممکن است از طریق مواد غذایی ناسالم به دانش آموزان سرایت کند، جلوگیری به عمل آورد. تغذیه دانش آموز از هر جا که تهیه شود، نوع و کیفیت آن مهم است. این کیفیت تنها مربوط به مدرسه نیست. تغذیه چه در خانه، چه در مدرسه و چه در راه مدرسه باید مورد توجه قرار گیرد و این مساله تنها از طریق آموزش صحیح به خانواده ها امکان پذیر است. توجه به تغذیه فرزندان از مهم ترین وظایف والدین است، زیرا فرهنگ و عادات غذایی در خانه شکل می گیرد و در مدرسه تثبیت می شود. نمی توان کودکان را از خرید مواد خوراکی در راه مدرسه منع کرد، ولی می توان آنها را متقاعد کرد تا از مصرف مواد مضر برای بدنشان خودداری کنند که این امر می تواند با عرضه ی غذاهای مناسب بر سر سفره در خانه آغاز شود و در مدرسه ادامه یابد. تغذیه سالم شرط لازم برای رشد و نمو دانش آموزان است و از این رو مسئولان آموزش و پرورش با اجرای طرح های پایدار در کیفیت بخشی به بوفه مدارس گام اساسی در سلامت جامعه بردارند. در زمان حاضر 57 هزار بوفه در مدارس کشور فعالیت می کنند از نظر کمی رقمی قابل توجه است و لذا در نظر گرفتن کیفیت مواد خوراکی دانش آموزان در طول دوران تحصیل می توان در این واحدها نه تنها باید مورد توجه اولیای مدارس قرارگیرد بلکه با برنامه ریزی مدون و بلند مدت از سوی مسئولان آموزش و پرورش ، از نگرانی خانواده ها در تغذیه دانش آموزان خواهد بود. لزوم استاندارد سازی بوفه ها و ارائه مجوز فعالیت به بوفه داران و در نهایت پیشنهاد تهیه لقمه مادرانه ، از جمله راهکارهای مسوولان آموزش و پرورش برای تغذیه سالم در مدارس است. مسئولان آموزش وپرورش با بیان اینکه از بین 57 هزار بوفه در مدارس کشور تنها 20 هزار بوفه مجوز فعالیت دریافت کرده اند و با توجه به اعلام رعایت سطح استاندارد در این واحد ها ، به این بوفه ها تا پایان دی ماه مهلت داده شده که فعالیت خود را به درستی انجام دهند اگر این موضوع اتفاق نیافتد، مجوز آنها لغو می شود. داود روستایی با اشاره به راه اندازی سامانه پیامکی برای معرفی بوفه های متخلف در سطح مدارس کشور گفت: سامانه پیامکی 1000830 راه اندازی شد تا دانش آموزان ، والدین و فرهنگیان مشخصات مدارس متخلف را که اقلام غیرمجاز به دانش آموزان عرضه می شود ، پیامک کنند. وی در خصوص 37 هزار بوفه که مجوز فعالیت دریافت نکرده اند اظهارکرد: هدف سازمان دانش آموزی از بوفه ها درآمدزایی نیست بلکه هدف تامین میان وعده دانش آموزان در مدرسه است و از این رو 37 هزار بوفه هایی که مجوز نگرفتند از استانداردهای لازم برخوردار نبودند مهمترین موضوعی که باید همیشه موردتوجه مسئولان ومدیران مدارس باشد بهداشت دهان و دندان دانش آموزان دوره ابتدایی و موضوع آموزش تغذیه سالم است که باید مربیان بهداشت این مهم را در اولویت و سر لوحه ی کار شان قرار دهند .البته در بیشتر مدارس کشور نمایشگاه تغذیه سالم برپا شده و عکس هایی از انواع خوراکی های مجاز و غیر مجاز به دانش آموزان معرفی شده تا مشاهده کنند که تغذیه سالم چه فوایدی دارد. آموزش های مستمر در مدارس و توجیه دانش آموزان و اولیای آنان نقش مهمی در اصلاح الگوی تغذیه کودکان دارد تا ضمن مصرف غذاهای مغذی و تحرک های بدنی لازم بتوانند دانش آموزان دچار اضافه وزن نشوند. درباره روش های دیگر تغذیه سالم در مدارس این است که با برگزاری دوره های مختلف تحصیلی مسابقاتی با موضوع تغذیه سالم طراحی شود و برای دوره ابتدایی مسابقات نقاشی ، دوره متوسطه اول مسابقه قصه نویسی و انشاء و برای متوسطه دوم مسابقات عکاسی و فیلم در نظر گرفته شود و دانش آموزان تشویق شوند به مصرف غذاهای سا لم ومغذی ومفید که نیازهای بدن آنان را تامین کند . توزیع سوسیس و کالباس و نوشابه گازدار در مدارس ممنوع است. مسئولا ن می گویند : سال گذشته بهداشت کاران محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت 89 هزار و 647 بار از بوفه مدارس کشور بازدید کردند.
این کارشناس افزود: بر اساس نتایج این بازرسی ها جمع آوری و دفع فاضلاب مطلوب در مدارس شهری 92 درصد و در مدارس روستایی 73 درصد، دفع بهداشتی پسماند در مدارس شهری 90 درصد و در مدارس روستایی 76 درصد، وضعیت مطلوب کلاس ها در مدارس شهری 78 و در مدارس روستایی 62 درصد، حفاظت و ایمنی مدارس در مدارس شهری 71 درصد و در مدارس روستایی 60 درصد، سرویس بهداشتی مناسب در مدارس شهری 72 درصد و در روستایی 63 درصد، آبخوری مناسب در مدارس شهری 79 درصد و در مدارس روستایی 68 درصد و در نهایت مطلوبیت وضعیت بوفه ها در مدارس شهری 51 و در مدارس روستایی 43 درصد بود.
وی با اشاره به امضای تفاهمنامه بین وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش که در خصوص بوفه های مدارس و ایجاد پایگاه های تغذیه سالم ، خودمراقبتی و دستورالعمل اجرایی برنامه مدارس مروج سلامت منعقد شده ، گفت: در مدارس مروج سلامت تمام بوفه ها باید استاندارد باشند و هیچ محصول غذایی ناسالم از جمله چیپس و پفک نباید در این واحدها توزیع شود.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس گفت: به رغم تمام نظارت ها توصیه می شود دانش آموزان برای تغذیه از لقمه های خانگی استفاده کنند و والدین برای ترویج سلامتی بیشتر با مدارس همکاری لازم را داشته و در جلسات اولیا و مربیان حضور فعال تری داشته باشند.لذا آن چه لازم وضروری به نظر می رسد توجه ورسیدگی و نظارت مستمر برفروش موادغذایی و بهداشت بوفه مدارس که نقش مهم سلامت و تغذیه سا لم ومغذی کودکان را به عهده دارد تا فرزاندان این مرزوبوم تنی سا لم ونیرومند داشته باشند تا بتوانند قله های رفیع علم ودانش را فتح نمایند ومانند خورشیدی در جهان دانایی بدرخشند .
نویسنده : نصراله خلیلی