حمزه علی نصیری - آموزگار

نقدی بر طرح رتبه بندی معلمان

http://aftabeyazd.ir/?newsid=41485
از تمام گفته ها، دلنوشته‌ها، مصاحبه‌ها و یادداشت‌های معلمان به روشنی می‌توان دریافت که دغدغهٔ آنان فقط مسئله معیشت نبوده بلکه آنان همواره بسیار فراتر از حقوق و دستمزد خود اندیشیده اند؛ شان و منزلت و پایگاه اجتماعی، کیفیت آموزشی، عدالت آموزشی، آموزش رایگان، محرومیت زدایی از مدارس، رفع تبعیض در دریافت مزایا و ... از جمله مطالباتی هستند که معلمان همواره بر آنها تاکید داشته و دارند. معلمان از مجموعه آنچه که طی چند دههٔ گذشته برای آموزش و پرورش رخ داده و مدارس و کارکرد آنها را در وضعیت امروزی قرار داده است، نگران بوده و از هر فرصتی برای بیان دلنگرانی‌های خود استفاده کرده اند. اما ظاهراً مسئولان محترم فقط فراز کوچکی از این دلنگرانی ها را شنیده و گوش و چشم خود را بر عمده ترین خواسته های معلمان بسته اند. مطرح شدن نظام رتبه بندی معلمان در سال ۹۴ را می‌توان پاسخ فوری مسئولان به اعتراضات اخیر معلمان دانست. اما کوبیدن بر طبل رتبه بندی معلمان و ادعای افزایش حقوق معلمان تا ۷۰۰ هزار تومان در سال ۹۴ با اینکه بار دیگر نام معلمان را بر سر زبانها انداخت ولی عملا چیزی عاید آنان نکرد و نتیجه آن تاکنون چیزی جز زیر سوال رفتن شان و منزلت معلمان و بازی با روح و روان آنان نبوده است.
آنچه که از بیانات فرادستان برداشت می‌شود این است که آنان با مطرح کردن نظام رتبه بندی معلمان نه در صدد ترمیم حقوق و دستمزد و تامین معیشت معلمان و از بین بردن تبعیض آشکار میان آنان و سایر کارمندان دولت، بلکه واقعاً در صدد «رتبه بندی معلمان» هستند! اندکی تامل در مفاد و محتوای طرح رتبه بندی معلمان نشان می‌دهد که این طرح، هیچ برنامه‌ای برای پر کردن شکاف عمیق بین دریافتی معلمان با سایر کارمندان نداشته و نمی‌تواند گامی در جهت رفع تبعیض باشد و تنها هدفی که به طرز ماهرانه ای دنبال می کند پیدا کردن ملاک‌هایی برای ایجاد شکاف بین خود معلمان است!
درستی این ادعا را به سادگی می‌توان از سخنان آقای سید محمد بطحایی معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی آموزش و پرورش نیز فهمید. ایشان در میزگرد روزنامه ایران که در اردیبهشت ماه ۹۵ با حضور سه تن از معلمان برگزار شد چنین می‌گوید: «هدف اصلی رتبه‌بندی این است که یک نظام سنجش حرفه‌ای را برای معلمان فراهم کند. ما می‌خواهیم زمینه‌ای برای معلمان ایجاد کنیم که در یک فرآیند علمی و حرفه‌ای رشد و ارتقا پیدا کنند. در این نظام می‌خواهیم صلاحیت‌های حرفه‌ای و تخصصی معلمان افزوده شود و بعد از این هدف، موضوع نظام پرداخت برای ما مطرح می‌شود». وی در ادمه می‌افزاید: «در بحث مدیریت منابع انسانی همه می‌دانند که زیرنظام‌های مدیریت منابع می‌گوید برای هر نیروی کار باید متناسب با عملکرد آن پرداختی داشته باشیم. متاسفانه در نظام کنونی پرداخت نه فقط در وزارت آموزش و پرورش بلکه در دیگر ارگان‌های دولتی هم نظام پرداختی تناسبی با عملکرد افراد ندارد. به عبارت دیگر شما یک معلم را در نظر بگیرید که بسیار حرفه‌ای عمل می‌کند و در مقابلش معلمی که تعهد چندانی به کار حرفه‌ای ندارد. این دو معلم در نظام پرداخت خیلی با هم تفاوتی ندارند. این بزرگترین نقص نظام مدیریتی ماست» ( روزنامه ایران، ۱۲/۲/95)
با توجه به سخنان این مقام ارشد وزارت آموزش و پرورش می‌بینیم که مسئولان آموزش و پروش نه تنها فکری اساسی برای از بین بردن دغدغه‌های معیشتی معلمان و ارتقای سطح زندگی آنان به بالای خط فقر ندارند بلکه دنبال ملاک‌هایی برای توجیه وضع موجود هم هستند و درصدد این اند که در امر «پرداخت اجرت متناسب با خدمت» در سطح کشور پیشگام باشند. ملاحظه می‌شود که بخشی از سخنان جناب بطحایی ناظر بر ارتقای علمی و حرفه‌ای معلمان است و اینکه آنان برای برخورداری از مزایای بیشتر، بیشتر تلاش کنند و مهارت‌های حرفه‌ای و تخصصی خود را ارتقا دهند و صلاحیت‌های دریافت مزایای بیشتر را کسب کنند. او موضوع نظام پرداخت را به افزایش صلاحیت‌های حرفه‌ای و تخصصی معلمان منوط می‌داند! این در واقع سوق دادن معلمان به یک رقابت درون سازمانی است که خیلی هم خوب است و بسیار منطقی و زیبنده است که معاش هر کس به قدر تلاش او باشد و فرق باشد میان کسی که در شغل خود حرفه‌ای عمل می‌کند با کسی که تعهد چندانی به کار حرفه‌ای ندارد. اما چرا این کار از ارگان‌هایی که کارمندانش بدون داشتن صلاحیت حرفه‌ای حقوق‌های آنچنانی دریافت می‌کنند شروع نمی‌شود!؟
البته گفته شده که در سال ۹۴ فقط ۱۰درصد طرح رتبه‌بندی اجرا شده و کارهای اصلی نظام رتبه‌بندی آموزش و پرورش در سال ۹۵ و ۹۶ برای معلمان انجام خواهد شد (همان). به این امید که با اجرای این طرح، شان و منزلت ازدست رفته معلمان بازگردد، کیفیت آموزشی از رهگذر ارتقای علمی و حرفه‌ای معلمان! حاصل شود، عدالت و برابری جای تبعیض و بی عدالتی را بگیرد.