رتبه بندی معلمان؛ وعده های مسئولان و اعتمادسوزی در میان معلمان ؟!
حسین طاهری فرد کارشناس ارشد جامعه شناسی

در ماه‌های پایانی سال 93 کلیات نظام رتبه‌بندی معلمان در هیأت دولت تصویب و در اردیبهشت 94 نظام رتبه‌بندی معلمان ابلاغ شد. دولت یازدهم پس از تدوین طرح‌های مختلف، برای کاهش فاصله دریافتی معلمان با سایر کارکنان دولت و ارتقای عوامل انگیزشی و رفاهی معلمان طرح نظام رتبه‌بندی معلمان را اجرا کرد.
قرار بر این بود که طرح رتبه‌بندی معلمان به صورت مرحله به مرحله پلکانی در سه فاز طی سال‌های 94، 95 و 96 اجرایی و باعث ترمیم حقوق فرهنگیان شود. پس از کش‌ و قوس‌های فراوان در مهر 94 نظام رتبه‌بندی معلمان اجرایی شد و بر خلاف تمامی خبر‌سازی‌های رسانه‌ای وزیر و همکارانش، عملاً آنچه تحت عنوان نظام رتبه‌بندی معلمان اجرا شد با نظام رتبه‌بندی که پیشتر از آن صحبت می‌شد و در سند تحول بنیادین نیز به آن اشاره شده بود، تفاوت بسیاری داشت.
به باور اکثر کارشناسان آموزشی اجرای «طبقه‌بندی معلمان »نه رتبه‌بندی آنان در دولت یازدهم،قاطبه معلمان را ناراضی‌تر نمود.
سال تحصیلی جدید در حالی آغاز می‌شود که زمزمه‌های اجرای فاز دوم رتبه‌بندی معلمان به گوش می رسد. با نگاهی دقیق به آنچه که مسئولان آموزش‌وپرورش وعده انجام آن را داده بودند و آنچه که در عمل پس از اجرای فاز اول رتبه‌بندی در سال 94 اتفاق افتاد، می‌توان چرایی دلسردی معلمان از اجرای ناقص مرحله اول و ناامیدی آنان از اجرای مرحله دوم را به درستی فهمید.
اجرای مرحله اول رتبه‌بندی معلمان عملاًدر سال 94 با اعتباری بالغ بر 1350 میلیارد تومان آغاز شد. پس از تبلیغات فراوان در خصوص افزایش قابل توجه به حقوق معلمان افزایش ۳۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان ، در عمل مبلغ ناچیزی به حقوق معلمان افزوده شد و طرحی که قرار بود موجب ارتقای جایگاه معلمان و حل بسیاری از مشکلات معیشتی آنان گردد نتوانست رضایت اکثریت معلمان را جلب نماید.
پس از عدم تحقق وعده‌های وزیر آموزش‌وپرورش در خصوص افزایش قابل‌توجه حقوق معلمان و ناخشنودی اکثریت معلمان، وزیر و مدیرانش در تلاش برای فرار به جلو و رهایی از فشار افکار عمومی اعلام کردند که فاز دوم رتبه‌بندی از فروردین سال 95 اجرا و معلمان شاهد تغییرات قابل‌توجهی در حقوقشان خواهند بود.
پیش‌بینی مسئولان آموزش‌وپرورش برای اجرای فاز دوم رتبه‌بندی در سال 95، اعتباری به مبلغ 3500 میلیارد تومان بود که به تصویب مجلس نهم نیز رسید. در شرایط کنونی پس از وعده و وعید‌های فراوان و تاخیری 6 ماهه،اکنون که نوبت اجرای مرحله دوم رتبه‌بندی رسیده است از سخنان فانی و مدیرانش این گونه استباط می‌شود که وزارت آموزش‌وپرورش قادر به اجرای فاز دوم برای همه واجدین شرایط نیست و عملاً نظام کامل رتبه‌بندی در سال ۹۶ محقق خواهد شد.
از سخنان مسئولان آموزش‌وپرورش می‌توان این‌چنین نتیجه گرفت که آنچه « اجرای فاز دوم رتبه‌بندی معلمان » خوانده می‌شود، ظاهراً بر اساس همان شیوه ارزشیابی قبلی برای معلمانی است که به دلیل کسب حدنصاب ۶ سال خدمت آموزشی مشمول این طرح شده اند.
به گفته محمد بطحایی معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی آموزش‌وپرورش، قرار است در مرحله دوم رتبه‌بندی، بخشی از نظام سنجش صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان اجرایی شود. براساس این طرح با افزایش شایستگی‌ها و صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان در دو بخش شایستگی‌های عمومی و مهارتی، رتبه و درجه معلمانی که شرایط لازم را از حیث سنوات خدمت و مدرک تحصیلی احراز کنند افزایش پیدا کرده و مشمول افزایش درصدی از فوق‌العاده شغل می‌شوند که تعداد واجدین رتبه‌بندی در سال جاری کمتر از 200 هزار نفر خواهد بود.
در حالی که اجرای فاز دوم طرح رتبه‌بندی در هاله ای از ابهام قرار گرفته است و هنوز جزییات اجرای فاز دوم این طرح و نحو ارزیابی صلاحیت حرفه‌ای معلمان اعلام نشده است و بخشنامه‌ای در خصوص نحوه اجرای مرحله دوم به ادارات ارسال نشده است مشخص نیست تعداد واجدین رتبه بندی در سال جاری بر اساس کدام سند و مدرک به دست آمده است!
به نظر می رسد با توجه به اظهارات مبهم و غیر شفاف مسئولان امر، اجرای این طرح بدون یال و کوپال فقط التیام بخش پاره‌ای از مشکلات عدیده معلمان خواهد بود. اجرای ناقص طرح رتبه‌بندی به خاطر ضعف برنامه‌ریزی، بی‌تدبیری وزارت نشینان و محدود بودن به عده‌ای محکوم به شکست خواهد بود. مطمعناً چنین رویکردی به آموزش‌وپرورش در بلند‌مدت اثرات مخربی بر جامعه بزرگ فرهنگیان و انگیزه آنان در پی خواهد داشت.
حال سوال اساسی فرهنگیان این است که مقصر عدم برنامه‌ریزی درست و عدم آمادگی وزارت‌خانه و دولت برای اجرای بدون قیدو‌شرط مرحله دوم رتبه‌بندی کیست؟
چرا اکنون که زمان اجرای فاز دوم رتبه‌بندی فرا رسیده است فانی و همکارانش با حرف‌های ضدو‌نقیض به بهانه عدم توانایی مالی، اجرای کامل طرح رتبه‌بندی معلمان را به سال 96 حواله می دهند؟
آیا ناتوانی وزیر و مدیرانش، بار دیگر معلمان را در اراده دولت تدبیروامید برای حل مشکلات‌شان دچار تردید نخواهد کرد؟
آیا دولتمردان به نتیجه بی‌عدالتی‌ها و تبعیض‌های آشکاری که در حق فرهنگیان شاغل و بازنشسته دانسته یا ندانسته اعمال می شود آگاه نیستد؟
طرح رتبه‌بندی معلمان در حالی وارد دومین سال اجرای خود می‌شود که مسئولان آموزش‌وپرورش با وعده‌های سر خرمن سعی در فرار به جلو در رسیدگی به مشکلات این قشردارند.
به نظر می‌رسد اجرای فاز دوم « طرح به اصطلاح رتبه‌بندی معلمان » صرفاً یک بازی رسانه‌ای برای وزیر و دولت یازدهم است. اما دولتیان باید بدانند که دولت‌ها در نتیجه انتخابات به وجود می آیند و دوران وعده وعیدهای بی سرانجام به سر آمده است.