اندر حکایت قانون چرایی تأسیس مدارس غیر انتفاعی
نیمه دوم دهه شصت بود که زمزمه تصویب قانون مدارس غیر انتفاعی شنیده شد. همچو منی که آگاه بودم ضرورت غیر مستقیم کمکهای مردمی می تواند به مدد دولت جهت بوجود آوردن زمینه امکانات بالسویه آموزشی وپرورشی را در عرصه کشور فراهم آورد ، با سابقه ذهنی که از مدارس خصوصی قبل از انقلاب داشتم و شاهد برخی از نابرابریهای آموزشی آنهم آموزش خصومی بین دارا وندار بودم این دغدغه ذهنی برایم بوجود آمده بود که نکند خدای ناکرده درچنین وضعیتی که مبارزه با استضعاف فرهنگی سرلوحه نظام جمهوری اسلامی است ، وضعیتی بوجود آید تا بازهم مال اندورانی پیداشوند که گزیده تر برند کالا . ولی با این تفکر که قرار است با واگذاری بخشی از هزینه ها مانند فضا وامکانات آموزشی و پرورشی به افراد واجد شرایطی که بتوانند از رهگذر کمکهای مردمی توان دولت را برای تأمین وتجهیز مدارس غیردولتی درهمه نقاط کشور بالا ببرندوهمیار دولت درهردوره باشند تا حدودی از دغدغه منی که در حوزه ستادی آموزش وپرورش مشغول بودم می کاست .زیرا قابل پیش بینی بود که اگر این اقدام به درستی و برنامه ریزی و نظارت صحیح انجام گیرد بوجود آوردن امکانات با النسبه و بالسویه برای همه میسّر خواهد شد ودرغیر اینصورت آموزش وپرورش درتیول افراد توانمندی قرار میگیرد تا امکانات بهتر ومناسبتری در اختیار فرزندانشان قرار گیرد . قرار بود تفاوت این مدارس با مدارس دولتی درحد ظاهر مدرسه وبرخی از امکانات رفاهی دانش آموزان باشد ولی استانداردهای فضا ، تجهیزات ، نیروی آموزشی و برنامه ومحتوای درسی هیچ تفاوتی با مدارس دولتی نداشته باشد زیرا آموزش وپرورش از سیستم متمرکز وآموزش عمومی پیروی میکند و روزنه ورود به دانشگاهها ومؤسسات عالی برای کلیه دانش آموزان یکی است ومدرک دیپلم نیز ارزش واحد دارد .
متاسفانه آمد به سر از آنچه قبلا دغدغه داشتیم . مدارسی که اصطلاحا غیر انتفاعی شان مینامیم ، بسیاری از مؤسسان آنها و اولیای دانش آموزان آنها را خصوصی تلقی تموده ومینمایند درحالیکه تنها به تأمین بخش کوچکی از امکانات ازجمله اجاره ساختمان ، نظافت ساختمان و ابزار کمک آموزشیدستمزد معلمان ونیروهای خدماتی می پردازند گرچه بسیاری از آنها به دلیل تنگناهای اقتصادی و گرانی فضا وتجهیزات نتوانستند دوام بیاورند مهمتر اینکه برنامه ریزی درسی ، تألیف کتابهای درسی ، تربیت نیروی آموزش دهنده ، مدیریت مدرسه ، نظارت وارزشیابی ، هزینه های حوزه ستادی واجرایی استانها ومناطق و ... همه وهمه از بودجه عمومی دولتی تأمین میگردد که برای هردانش آموز سرانه هنگقتی می طلبد ..البته بسیاری از آنان عملا فعالیتهای مفید دارند و موفق هستندو به وظایف خود عمل مینمایند . اذا آنچه قابل توجه است وباید مورد توجه مسئولان ذیربط قرار گیرد این اس است که حاصل صرفه جویی دولت از رهگذر کمتر هزینه شدن برای فضا وظاهر مدارس غیر انتفاعی صرف کمک به مدارس دولتی و دانش آموزان این مدارس حتی بانگاه به مناطق دوردست که غیر منصفانه و به دور از هرمنطقی محروم ، یا غیر برخوردارشان مینامیم سر شکن شود ، عدم نظارت مناسب موجب شد ، ورزیده نرین مدیران ومعلمان ازمدارس دولتی به دلیل پرداخت تفاوتی اندک به آنان مدارس را رهانمایند و جذب مدارس به اصطلاح غیر انتفاعی شوند . به حدی که قشر متوسط حتی فرهنگی هراس پیداکنند که فرزندانشان را به مدرسه دولتی که میرود نامرغوب شناخنه شود بفرستند درحالی که هستند بسیاری ازمعلمان ومدیران مدارس دولتی که با حداقل امکانات ، براساس تعهدی که دارند ازجان ودل مایه میگذارند تا کیان نهاد تعلیم وتربیت حفظ شود لکن از حمایت ورفاه کمتری برخوردارند . ومدارس غیر انتفاعی نیز یا ناگزیر ویا به عمد برای دریافت شهریه کلان متقاضیان را به اصطلاح درتگنا قراردهند بوجهی که دغدغه اصلی خانواده ها تأمین شهریه فرزندانشان است واین مزید برعلتی است برای گرانی وتورّم . . حال که دولت نیز در تنگناهای اقتصادی قرار دارد بوجهی دریافت میزانی شهریه حتی برای همان مدارس دولتی که نمیتوانند ازامکانات مناسبی استفاده کنند جایز شناخته شده و تکلیف را برای پدران ومادران قشر ضعیف متوسط سخت وسخت تر نموده است . . نباید ونباید آنگونه شود که فردی یا افرادی ازامکانات آموزشی وپرورشی مناسب آنهم عمومی بالسویه محروم شوند تا آیندگانی از آنان بعنوان مستضعف نام ببرند . من نوعی نسبت به امکانات باالقوه وباالفعل وزارت آموزش وپرورش و مشکلات این وزارت آگاهی دارم . اگر هیإت محترم دولت ونمایندگان محترم وبرخی ازما چون گذشته ومعمول در تسهیم بودجه ،صرفه جویی را در نهاد آموزش وپرورش ببیننندو ودل به امید کمکهای مردمی اینچنینی درمدارس غیر انتفاعی ببندند و نسبت به نوزیع فراوانی مناسب شایستگیها واستعدهای باالقو ه خدادادی کودکان و نوجوانان که ازموهبت های الهی در پهنه کشور هستند توجه وعنایت کافی نداشته باشیدم ، امیدی نخواهدرفت ، در آینده به اقتصادی ، به ارزشهایی ، به اخلاقیاتی ، به فناوریهایی که درحد توقع نظام جمهوری اسلامی ومبادلات علمی با جهان است برسیم . این نظر کارشناسی من نسبت به باید ونبایدهای مدارس غیر انتفاعی است که اولا بیان آن را برحسب تکلیف وثانیا بنا بر تاکید این روزها توسط ریاست محترم جمهور نسبت به همکارِی ، همسویی و همفکری مردم با مسئولین محترم برخود لازم می بینم . یا حی یا قیّوم .
سیدمحمود مشایخی باز نشسته حوزه ستادی آموزش و پرورش