انتخابات مجلس؛ مشارکت مردم و یک سوال
حسین طاهری‌فرد / دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی
انتخابات یازدهمین دوره مجلس‌شورای‌اسلامی در دوم اسفندماه سال جاری برگزار می‌شود. به گفته رئیس ستاد انتخابات کشور بیش از ۱۶ هزار نفر داوطلب نمایندگی مجلس شده‌اند. تا چند روز آینده نتایج نهایی تایید صلاحیت‌شدگان داوطلبان نمایندگی اعلام خواهد شد. فارغ از نتایج اعلام شده آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد « میزان مشارکت مردم » در انتخابات پیش رو می‌باشد.
در حالی که در این مقطع حساس، نظام بیش از هر زمان دیگری نیازمند مشارکت حداکثری و انتخابات پرشور می‌باشد اما متأسفانه به نظر می‌رسد این بار کم و بیش نشانه‌هایی از عدم اهتمام به برگزاری انتخاباتی پرشور دیده می‌شود و برخی از گروه‌های سیاسی که پیروزی خود را در مشارکت پایین مردم می‌دانند در تلاشند تا با ناکارآمد نشان دادن مجلس، مردم را از شرکت در انتخابات ناامید کنند.
شوربختانه در شرایط فعلی مجلس به عرصه‌ای برای سهم‌خواهی اشخاص و احزاب‌سیاسی بدل شده است و آنان فارغ از تمامی دغدغه‌های مردم بدنبال تصاحب کرسی‌های بهارستان هستند. اصول‌گرایان در نبود رقیبی قدرتمند با تمام توان به میدان آمده‏‌اند و خود را پیروز صندوق‏‌های خالی می‌دانند و اصلاح‏‌طلبان با بیم و امید به پیشواز این انتخابات می‏‌روند، چراکه اعتبار‌شان به حضور مردم است و در نبود مردم بازنده انتخاباتند. چهره‌های شناخته شده و مطرح اصلاح‏‌طلبان با وجود تاکید رئیس‌جمهور اسبق، به دلایلی چون احتمال رد صلاحیت از یک طرف و اطمینان از عدم اقبال مردم به آنان از طرف دیگر، عطای کاندیداتوری مجلس را به لقایش بخشیده و از ثبت نام خودداری ورزیدند.
در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و دوازدهم و همچنین انتخابات مجلس دهم بخش بزرگی از رای دهندگان با امید به تغییر اوضاع کشور از طریق صندوق‌های رای، پا به میدان گذاشتند و رای دادند. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد اکثریت رای‌دهندگان خصوصا بدنه اجتماعی حامی دولت و اصلاح طلبان سر خورده از انتخاب‌های قبلی خود، از یک سو از شرکت در انتخابات دلسرد شده باشند و از سوی دیگر با عدم شرکت در انتخابات مجلس یازدهم راهی مسالمت آمیز برای نشان دادن اعتراض خود پیدا کرده باشند.
شاید مهم‌ترین دلیل عدم اقبال مردم به صندوق‌های رای را « بی‌اثر شدن مجلس » در مناصبات قدرت دانست. شوربختانه مجلس دهم در مجموع کارنامه قابل قبولی برای انجام وظایف و مسئولیت‌های خود ارائه نداند. بهارستان‌نشینان با عملکرد بسیار ضعیف‌شان نشان دادند که در بزنگاه‌های تاریخی قادر به دفاع از حقوق رای‌دهندگان نیستند و نمی‌توانند مصلحت مردم و کشور را درنظر بگیرند.
نکته قابل بحث این است که برای حل و فصل مشکلات مردم راهی جز مشارکت دادن آنها در امور وجود ندارد و تحقق این مشارکت با تقویت نهاد‌های انتخابی ممکن است. اما آنچه که باید مورد توجه خاکمیت قرار گیرد اینست که به باور اکثریت مردم، نمایندگان آنان در ریل‌گذاری سیاست‌های کلان داخلی و سیاست‌خارجی نقشی ندارند از این رو نمی‌توانند برای حل مشکلات اساسی مردم کاری انجام دهند.
متاسفانه باید اذعان کرد که شرایط امروز ایران، محصول نگاه سیاسی و سهم خواهانه گروه‌های سیاسی است که این نهاد مردمی را از نقش اصلی آن یعنی قانونگذاری و نظارت دور کرده است. مردم متوجه شده‏‌اند تا مادامی که رویکردها و سیاست‌ها تغییر نکند با تغییر نمایندگان مشکلات آنان حل نخواهد شد و مسلما در نبود احساس تغییر نمی‌توان انتظار مشارکت در انتخابات داشت.
این روزها که بیش از هر زمانی، مشارکت بالا برای حاکمیت ارزش راهبردی دارد، نظام باید با فکرکردن و درس گرفتن از گذشته با تغییر استراتژی و راهبردها با فراهم کردن انتخاباتی آزاد، رقابتی و عادلانه زمینه های مشارکت حداکثری مردم را فراهم نماید. بدون تردید انتخابات پرشور بهترین نشانه مشروعیت نظام و بزرگترین پشتوانه حاکمیت در اعمال سیاست‌های خارجی و داخلی است. اما با توجه به شرایط امروز جامعه، سوال اساسی مردم بعنوان اصلی‌ترین نقش‌آفرینان انتخابات این است که « آیا هنوز به صندوق‌های رای می‌توان امید بست؟»