فرهنگیان نیوز - تدبیر:

اعتدال نوشت: چرا مجلس به فرجی دانا اعتماد نکرد؟

اعتدال/ مطلبی که می خوانید از سری مطالب سایت اعتدال است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
مجلس شورای اسلامی صبح چهارشنبه یکی از پرسروصداترین استیضاح های تاریخ پارلمان را برگزار کرد. هرچند استیضاح ، فرآیند و راهکاری قانونی و طبیعی و از ابزارهای نظارتی مجلس بر دولت است، اما استیضاح رضا فرجی دانا ابعاد سیاسی و رسانه ای زیادی پیدا کرد که این استیضاح را به عنوان اولین استیضاح کابینه اعتدال ، از دیگر استیضاح های تاریخ پارلمان های جمهوری اسلامی متمایز می کند. اما در مورد این استیضاح نکاتی چند قابل ذکر است:

1- مدت هاست که زمزمه استیضاح وزرای علوم ، آموزش و پرورش ، نیرو ، فرهنگ و ارشاد و حتی وزیر کشور از رسانه ها شنیده می شود. استیضاح وزیر علوم پس از تصدی حدود 9 ماه از وزارت، نمایانگر اهمیت و نقش دانشگاهها برای مجلس و نخبگان سیاسی است.

2- فرجی دانا در صحن علنی مجلس به خوبی از خود دفاع کرد و پاسخ هایی تا حدودی منطقی به ایرادات داد، اما مجلسی که یک بار به فرجی دانا به سختی اعتماد کرده بود و یک ماه قبل نیز با وساطت و پادرمیانی رئیس مجلس و در جلسه ای با حضور چهره های شناخته شده مجلس همچون ابوترابی فرد ، باهنر ، حداد عادل و نمایندگان مخالف وزیر علوم به فرجی دانا مهلت داده بود مجددا حاضر نشد ریسک کند. علی لاریجانی در آن جلسه حد وسط را گرفته بود و از وزیر خواسته بود برای تامین نظر نمایندگان مجلس به برکناری یکی دو نفر که مورد اعتراض نمایندگان بودند، اقدام کند. لاریجانی امروز هم در جلسه علنی و هنگامی که وزیر علوم او را حَکم قرار داد صراحتا اعلام کرد با برکناری یکی دو نفر ثلمه ای به عالم اسلام وارد نمی شود و بهتر بود این افراد برکنار می شدند. البته وزیر علوم حاضر نشد برای تامین نظرات نمایندگان تعهدات در جلسه مذکور را عمل کند و شاید اگر این اقدامات صورت گرفته بود احتمالا کار به برکناری وزیر نمی رسید.

3- فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت به عنوان فراکسیون اکثریت، در جلسات خود به استماع نظرات اعضا بسنده کرد و به دلیل نظرات متفاوت اعضای این فراکسیون، در مورد حمایت یا عدم حمایت از این استیضاح اعلام نظر نکرد و رای اعضای فراکسیون عملا به خودشان واگذار شد و برخی اعضای این فراکسیون نیز در جلسه استیضاح ، عملا به عنوان مخالف وزیر سخنرانی کردند .

4- عدم حضور رئیس جمهور در مجلس به نوعی بی اعتنایی وی به مجلس تلقی شد. رئیس جمهور می توانست سفر خود را ساعتی به تاخیر بیاندازد و برای دفاع از وزیرش به مجلس بیاید اما فرجی دانا را تنها گذاشت و شاید این موضوع مهم ترین دلیل تصمیم نمایندگان برای پس گرفتن رای اعتماد از فرجی دانا بود.

5- طرح استیضاح وزیر علوم با 110 رای مخالف ، 145 رای موافق و 15 رای ممتنع از مجموع 270 رای منجر به برکناری فرجی دانا شد. با این اوصاف و با وجود اینکه طبق آیین نامه ، آرای ممتنع به آرای مخالف استیضاح اضافه می شود ، فرجی دانا تنها با کسب 10 رای بیشتر، وزیر علوم باقی می ماند و این اختلاف کم، نقش غیبت رئیس جمهوری را بیشتر نمایان می کند. بی شک حضور و سخنرانی حسن روحانی که بلافاصله در اردبیل پس از شنیدن خبر برکناری وزیرش ، استیضاح را حق قانونی نمایندگان خواند و بر ادامه تعامل قوا و رابطه حسنه دولت و مجلس تاکید کرد، می توانست حداقل 10 رای برای ادامه کار رضا فرجی دانا به همراه داشته باشد.

***********************************

 گزارشی از حاشیه‌های استیضاح فرجی‌دانا
فرجی‌دانا در بخشی از سخنان خود گفت: نمی‌توانیم یک لوکوموتیو را به ناشی بدهیم. استفاده وزیر علوم از لغت لوکوموتیو با واکنش برخی نمایندگان مواجه شد که گفتند باید از واژه پیشران به جای آن استفاده شود.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی صبح (چهارشنبه) مجلس با رای مثبت به استیضاح فرجی‌دانا، وزیر علوم را در آستانه هفته دولت برکنار کردند.
 
جلسه استیضاح وزیر علوم ساعت 8:15 در حالی آغاز شد که چهارده نفر از وزرای کابینه یازدهم در جلسه استیضاح حضور یافتند اما حسن روحانی رییس‌جمهور در این جلسه غایب بود.
 
از بین 18 وزیر کابینه غیر از فرجی‌دانا وزیر علوم، محمدجواد ظریف وزیر خارجه، گودرزی وزیر ورزش، هاشمی وزیر بهداشت، رحمانی فضلی وزیر کشور، طیب‌نیا وزیر اقتصاد، زنگنه وزیر نفت، جنتی وزیر فرهنگ، واعظی وزیر ارتباطات، پورمحمدی وزیر دادگستری، چیت‌چیان وزیر نیرو، دهقان وزیر نیرو، ربیعی وزیر رفاه و فانی وزیر آموزش و پرورش در جلسه استیضاح وزیر علوم حضور یافتند.
 
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور، سیف رییس بانک مرکزی، نوبخت معاون برنامه‌ریزی رییس‌جمهور، سلطانی‌فر رییس سازمان میراث فرهنگی، ابتکار رییس سازمان محیط زیست، انصاری معاون پارلمانی رییس‌جمهور و صالحی رییس سازمان انرژی اتمی نیز از دیگر حاضرین در جلسه استیضاح فرجی‌دانا بودند.
 
در این جلسه زاکانی، غضنفرآبادی، نقوی‌حسینی، قاسم جعفری، آصفری، علی‌اصغر زارعی، نوباوه و نادران در موافقت با استیضاح وزیر علوم و جواد هروی و غلامعلی جعفرزاده در مخالفت با استیضاح سخنرانی کردند.
 
زاکانی و نقوی‌حسینی هر دو در جریان سخنرانی خود در مخالفت با وزیر علوم نشریات دانشجویی را به نمایندگان نشان می‌دادند.
 
همچنین نقوی‌حسینی تصویر منتشره در یکی از نشریات دانشجویی را به نمایندگان نشان داد که در آن چند نفر در ریل قطار خوابیده بودند.
 
او گفت که این نشریه این تصویر را با اشاره به وقایع دوران دفاع مقدس منتشر کرده و این توهین به ملت است.
 
موافقان استیضاح همچنین چندین کلیپ علیه فرجی‌دانا در جلسه استیضاح به نمایش گذاشتند.
 
از جمله محمدحسن آصفری قصد داشت کلیپ سه دقیقه‌ای از سخنرانی محمدرضا خاتمی در مراسم شانزده آذر سال گذشته در دانشگاه تهران به نمایش بگذارد که بخش کمی از این کلیپ در صحن علنی پخش شد و در ادامه علی‌اصغر زارعی برای استفاده بیشتر از وقت خواست که پخش این کلیپ متوقف شود.
 
در میان سخنان موافقان استیضاح، علی لاریجانی به سخنان زاکانی اشاره کرد که گفته بود بخش زیادی از وزرا، معاونان و رییس‌جمهور از موهبت بورسیه استفاده کرده‌اند.
 
لاریجانی گفت که مجید انصاری معاون پارلمانی رییس‌جمهور در این باره نامه‌ای به رییس مجلس داده و گفت که این اشتباه اصلاح می‌شود چرا که رییس‌جمهور از بورسیه استفاده نکرده است.
 
جواد هروی که به عنوان یکی از مخالفان استیضاح سخن می‌گفت در قامت عضو کمیته بررسی پرونده‌های بورسیه گفت که در این پرونده‌ها اعطای بورسیه معدل لیسانس زیر 12 و معدل فوق لیسانس زیر 14 نیز وجود داشته است.
 
در میانه صحبت‌های هروی، علی لاریجانی ریاست جلسه را به محمدحسن ابوترابی‌فرد نایب رییس اول مجلس سپرد و مجددا در میانه صحبت‌های وزیر علوم ریاست جلسه را به دست گرفت.
 
جعفرزاده که به عنوان یکی از مخالفان استیضاح وزیر علوم سخن می‌گفت نیز به موضوع بورسیه‌ها اشاره کرد.
 
وی همچنین خطاب به نمایندگان گفت: شما که هشت سال به آن دولت کمک کردید یک سال هم به این دولت کمک کنید.
 
فرجی‌دانا وزیر علوم نیز در دفاعیات خود در جلسه علنی امروز مجلس نمودارهایی را در مورد وضعیت مقالات علمی، درصد تحرکات اعتراضی غیرقانونی در ادوار مختلف، نسبت حضور تشکل‌های دانشجویی در اعتراضات و ... به نمایش گذاشت.
 
او همچنین چند بار در بین سخنانش به جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی که حدادعادل نیز در آن عضویت دارد اشاره کرد و حدادعادل هم برای او دست تکان داد.
 
فرجی‌دانا چندین بار در زمان سخنرانی خود اسنادی را به رییس مجلس ارائه کرد.
 
لاریجانی در واکنش به دریافت اسنادی از سوی وزیر علوم، گفت: از صبح یک خروار نامه در اینجا جمع شده است.
 
رییس مجلس یک بار دیگر نیز دریافت اسناد و نامه‌هایی از وزیر علوم واکنش نشان داد و به مزاح گفت: ما امروز صندوقچه اسرار آقای فرجی‌دانا شدیم.
 
فرجی‌دانا در بخشی از سخنان خود گفت: نمی‌توانیم یک لوکوموتیو را به ناشی بدهیم. استفاده وزیر علوم از لغت لوکوموتیو با واکنش برخی نمایندگان مواجه شد که گفتند باید از واژه پیشران به جای آن استفاده شود.
 
فرجی‌دانا هم گفت وقتی آقای حدادعادل اینجا هستند باید حرمت نگه داشته شود.
 
با مطول شدن جلسه استیضاح وزیر علوم علی لاریجانی برای ادامه جلسه رای‌گیری کرد و نمایندگان رای بالایی به ادامه جلسه استیضاح دادند.
 
وزیر علوم همچنین در بخشی از دفاعیات خود به موضوع دانشجویان ستاره‌دار اشاره کرد و گفت که بهتر است این موضوع از فضای مطبوعاتی خارج شود.
 
پس از سخنان فرجی‌دانا و در حالیکه بیژن نوباوه مشغول سخنرانی در موافقت با استیضاح بود، وی فیلمی را حاوی گزارش‌هایی از صدای آمریکا و بی‌بی‌سی در مورد بورسیه‌های غیرقانونی در صحن علنی مجلس به نمایش گذاشت که رییس مجلس با بیان اینکه نباید حرف رسانه‌های بی‌ربط را اشاعه شد، خواستار توقف پخش این فیلم شد.
 
در بخشی از جلسه استیضاح نیز پیرموذن و جهانگیرزاده با یکدیگر درگیری شدیدی پیدا کردند و این درگیری تا پا در میانی محمدرضا تابش و سیدشریف حسینی ادامه داشت.
 
در حالیکه جلسه استیضاح به زمان اذان ظهر نزدیک می‌شد علی لاریجانی گفت که بر اساس آیین‌نامه وقت جلسات مجلس باید به گونه‌ای تنظیم شود که جز جلسات اضطراری با زمان نماز تداخلی نداشته باشد اما وقت فضیلت نمی‌گذرد.
 
با تلاقی جلسه علنی مجلس با نماز ظهر سبحانی‌نیا عضو هیات رییسه نماز خود را در جایگاه هیات رییسه اقامه کرد.
 
فرجی‌دانا آخرین جمله دفاعیات خود را به قرائت این شعر اختصاص داد که وفا کنیم، ملامت کشیم و خوش باشیم که در مرام ما کافریست رنجیدن.
 
علی لاریجانی رییس مجلس پس از ارائه دفاعیات وزیر علوم گفت که بر اساس نوشته‌هایی که وزیر علوم به وی داده وزارت اطلاعات غیر از یک نفر، بقیه را تایید کرده است.
 
وی همچنین خطاب به وزیر گفت اگر چند نفر از این برادران جابجا شوند ثلمه‌ای وارد نمی‌شود و فضا آرام‌تر خواهد شد.
 
پس از سخنان علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری پیامی خطاب به وی فرستاد که به نظر شما احترام می‌گذاریم و به آن عمل می‌کنیم.
 
با آغاز رای‌گیری برای استیضاح وزیر علوم، اعضای هیات دولت جلسه علنی مجلس را ترک کردند.
 
فرجی‌دانا پیش از خروج از مجلس دقایقی در جایگاه هیات رییسه با رییس مجلس صحبت کرد.
 
در زمان رای‌گیری علی لاریجانی که رای خود را از قبل بر روی کاغذی نوشته بود آن را از جیب خود در آورد و به صندوق انداخت.
 
با پایان شمارش آرا و اعلام موافقت 145 نماینده، مخالفت 110 نماینده و رای ممتنع 15 نماینده وزیر علوم به عنوان اولین وزیر کابینه یازدهم از سوی مجلس برکنار شد.
 
حمید رسایی که یکی از موافقان استیضاح وزیر علوم بود بعد از اعلام نتایج و اعلام موافقت مجلس با استیضاح، برگه‌ای که بر آن نوشته بود «دوپینگ لاریجانی اثر نکرد» را به خبرنگاران نشان داد.
 
استیضاح فرجی‌دانا اولین استیضاح در کابینه دولت یازدهم بود که به برکناری وزیر علوم انجامید. این استیضاح همچنین دومین استیضاح در تاریخ مجلس نهم به حساب می‌آید که اولین استیضاح خود را در زمان دولت احمدی‌نژاد تجربه کرد.
 
جلسه استیضاح وزیر علوم برخلاف جلسه استیضاح عبدالرضا شیخ‌الاسلامی وزیر کار دولت احمدی‌نژاد که با حاشیه‌های فراوانی همراه بود فضای بسیار آرامی داشت.
 
همچنین عکاسان، خبرنگاران و تصویربرادران در جلسه امروز وزیر علوم حاضر شده بودند.

مرجع: عصرایران