یاداشت ارسالی تحت عنوان چالش نهنگ ابی بحران خودکشی در بین نوجوانان دانش اموز به قلم مجید خسرودوست رودسری کارشناس روان شناسی بالینی و مشاور
 
بسمه تعالی
چالش نهنگ آبی بحران خودکشی در بین نوجوانان دانش آموز
تدوین و نگارش : مجید خسرودوست رودسری کارشناس روان شناسی بالینی و مشاور مدارس متوسطه ی شهرستان رودسر
باورش کمی سخت است . برای ما که همیشه در کلاسها یمان برای دانش آموزان و والدین از آسیب های پنهان بازی کلش اوکلنز و خطرات تلفن همراه سخن گفته ایم . عدم حساسیت والدین نسبت به فضای مجازی ، وابستگی برخی از دانش آموزان به این بازی ها را در حد جنون ، تیک های عصبی و بی خوابی یاد اور شده ایم باورش کمی سخت است . این بار با بازی بسیار خطرناکی به نام نهنگ آبی روبرو هستیم . بازی باب شده به حدی خطرناک است که اگر برای دانش آموزان اگاهی بخشی نشود ممکن است خدای نکرده نوجوانان زیادی را به کام مرگ بکشاند . مطلبی که وزیر محترم آموزش و پرورش با هوشمندی در خصوص آگاهی بخشی معلمان و بالاخص مشاوران مدارس به دانش اموزان نسبت به آگاهی بخشی آسیبهای فضای مجازی یاد آور شدند.و اینک بر ماست که در راستای حفظ امنیت خانواده و دانش آموزانمان نسبت به وقوع این بازی خطرناک که از یک حماقت شروع می شود هشدارهای لازم را به والدین و دانش اموزان انان یاد اور شویم.
دن اریلی، اقتصاددان رفتاری آمریکایی و استاد دانشگاه MIT، در کتاب predictably irrational که در ایران با عنوان نابخردی های پیش بینی پذیر منتشر شده است، بیان میکند: دو حالت سرد و گرم در تصمیم گیری داریم. هنگامی که غذای چربی میخوریم و ناراحت از اینکه رژیم خود را زیر پا گذاشته ایم و تصمیم میگیریم دیگر غذای چرب نخوریم، یا اینکه در پایان ترم پس از نمره های کمی که گرفتیم تصمیم میگیریم از ترم بعد درس بخوانیم! همه این تصمیم ها در حالت سرد گرفته می شوند. حالتی که در آن یک بعد اصلی تصمیم گیری که می تواند غذا باشد یا درس خواندن دخیل نیست. هنگامی که با این بعد اصلی روبرو می شویم که دن اریلی آن را حالت گرم می نامد، تصمیم گرفته شده در حالت سرد به کلی فراموش می شود . دلیل اینکه خیلی از تصمیم ها نیز نافرجام میماند همین است، حداقل یک بعد اصلی انتخاب و تصمیم گیری در آن دخیل نیست و در اجرا هنگامی که آن عنصر اضافه می شود، تمام معادله به هم میخورد. شاید بهترین زمان برای رژیم گرفتن هنگام خوردن غذا و کنار گذاشتن آن باشد.
این بازی نمونه واقعی از حالت سرد و گرم است. هنگامی که افراد از بیرون به آن نگاه میکنند شاید خودکشی به نظرشان مسخره بیاید ولی هنگامی که درگیر آن بوده و در حالت گرم باشند احتمال انجام دادن آن به شدت بالا میرود.
بازی نهنگ آبی یک بازی اینترنتی است که در سال 2013 توسط یک دانشجوی روانشناسی روس تبار طراحی و ساخته شده است. این بازی همانطور که پیش تر عنوان شده بود یک بازی خطرناک بخصوص در قشر نوجوانان می باشد که در نهایت ایشان را ترغیب و تشویق به خودکشی می نماید. طراح این بازی که در سال 2015 در جریان اولین خودکشی مربوط به این بازی دستگیر شده است، هدف از ساخت این بازی را از بین بردن کسانی می داند که برای جامعه انسانی هیچ مزایایی نداشته و احساس پوچی می کنند.
نحوه طراحی بازی و شیوه تاثیرگذاری آن بر روی روح و روان طوری است که کاربر را به چالش می‌کشاند! به همین دلیل نوجوانان، که همیشه دوست دارند توانایی‌های خود را به دیگر نشان داده و از گفتن کلمه نه واهمه دارند، بیشتر جذب آن می‌شوند، گویی گفتن کلمه بله به فرمان‌های بازی، آن‌ها را بزرگ و نیرومند جلوه می‌دهد. کنجکاوتر بودن نوجوانان، دلیل دیگر جذب آن‌ها به این بازی است.
هر بار که نام بازی نهنگ آبی به خاطر حوادث پدید آمده از آن بر سر زبان‌ها افتاد، مجددا تعداد زیادی نوجوان کنجکاو به سمت آن کشیده شدند. بازی بر اساس ارتباط بین کاربران و مدیران بنا شده است. در آن مجموعه‌ای از وظایف تعریف شده‌اند که توسط مدیران گفته شده و کاربران باید آن‌ها را به اتمام برسانند. اغلب وظایف روزانه تعریف شده و به نوعی در انتها، به صدمه زدن به خود ختم می‌شوند. کاربر طی 49 مرحله آن‌چنان تحت‌ تاثیر قرار گرفته و غرق بازی نهنگ آبی می‌شود که در مرحله 50 دست به خودکشی می‌زند.
هدف از این کار، درگیر کردن کاربر است. اگر مراحل بازی نهنگ آبی کمتر از این تعداد باشد، در ضمیر ناخودآگاه کاربر وارد نشده و نمی‌تواند او را برای خودکشی در آخرین مرحله قانع کند. همچنین اگر بازی بیش از این طول بکشد، بعید نیست با تبدیل شدن به روزمرگی، کاربر را از خود دور کند.
کاربر باید طی مراحل بازی نهنگ آبی اعمال مختلفی انجام دهد که تقریبا تمامی آن‌ها توام با خشونت هستند. یک نکته در این مراحل وجود دارد؛ کاربر باید از نظر بازی تبدیل به فردی جسور و شجاع شود، به حدی که بتواند در مرحله پنجاهم، قدرت پریدن از ارتفاع و گرفتن جان خود را داشته باشد!

کاربر باید به طور مرتب بازی نهنگ آبی را اجرا کرده و اغلب یک تصویر از خود ارسال کند تا مجوز راهیابی به مرحله بعد را به دست بیاورد.
. سپس دستورات بازی به صورت روز به روز برای او ارسال می شوند. دستوراتی از قبیل سلفی گرفتن های خطرناک، پرش از موانع خطرناک، رفتن به ارتفاعات، انجام عملیات غیر عقلانی، بیدار شدن های وقت و بی وقت و غیره. اولین مرحله بازی که بسیار معروف می باشد، کشیدن تصویر یک وال، روی بازو یا ساعد دست می باشد که این کار باید با چاقو و یا اشیا تیز دیگر انجام شود. بازیکن با انجام این کار و فرستادن آن برای سرورهای بازی، در حقیقت برای شروع بازی اعلام آمادگی نموده و مراحل بازی برای او یکی پس از دیگری ارسال می گردد.
تاثیر بازی‌های کامپیوتری مخصوصا جنگی، که خشونت و آدم‌کشی در آن‌ها موج می‌زند، بر روی نوجوانان و حتی جوانان غیر قابل انکار است. آن‌ها با اجرای این بازی‌ها یاد می‌گیرند کشتن و ریختن خون دیگران، ساده‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنند و همین طرز تفکر، زمینه‌ای برای افزایش خشونت در آن‌ها است. در این بین بازی‌هایی مثل نهنگ آبی نیز یافت می‌شوند که با تکنیک‌های روان‌شناسی، خشونت را به حد اعلا رسانده و فرد را به جنون می‌رسانند، به طوری که بدن خود را به صورت عمدی زخمی کرده و در نهایت خود را می‌کشد
بریدن لب یکی دیگر از خواسته‌های دردآور این بازی است که در یکی از مراحل آن از کاربر خواسته می‌شود. رفتن به بلندی، آویزان شدن از آن و گرفتن عکس از خود یکی دیگر از مراحل بازی است.
بیدار شدن در ساعت 4:20 دقیقه صبح، بالا رفتن از یک تاور کرین، حک کردن یک عبارت خاص بر روی دست خود با خراشیدن پوست، فرو کردن سوزن به داخل دست یا پا، ایستادن بر روی پل و یا سقف خانه، گوش دادن به موسیقی و مشاهده ویدیوهای ارسال شده توسط مدیران، از جمله مراحل بازی نهنگ آبی هستند. تعداد زیادی خودکشی از کشورهای سراسر دنیا گزارش شده‌اند. در اغلب موارد سن افراد بسیار کم و پایینتر از 17 سال بوده است.
شاید برای خیلی ها سوال باشد که چطور می شود یک بازی باعث خودکشی یک کودک یا نوجوان شود ؟!
روش این بازی به گونه ای است که به بچه انگیزه می دهند که در بازی جلو برود.
گاهی وقت ها با تهدید کردن بچه را به ادامه بازی ترغیب می کنند.
بطوریکه قبل از شروع بازی از کودک پرسیده می شود آیا به ادامه بازی مایلی ؟
آیا وسط راه پشیمان نمی شوی ؟
ناخودآگاه یک حس انگیزشی در بچه به وجود می آورند و در نهایت او را تهدید می کنند که باید تا آخر این بازی را ادامه بدهی.
زمانیکه بچه قبول می کند که بازی را شروع کند از بچه می خواهند که لوکیشن گوشیش را روشن کند.
با روشن شدن لوکیشن گوشی بچه ها آنها می توانند از بودن آنها در هر مکانی مطلع شوند.
درنتیجه فردی که با بچه ها بازی می کند از لوکیشن آنها سواستفاده می کند و مکان آنها را می گوید.
زمانیکه بچه از خواسته های آنها سرپیچی می کند بچه را تهدید کرده و می ترسانند
. نکته مهم بازی، این است که بچه یا نوجوان می داند که دارد اشتباه می کند ولی ترسی در بچه به وجود می‌آید که حتی نمی تواند با خانواده‌اش مشورت کند. بنابراین آگاهی جامعه و کودکان و نوجوانان از این بازی و مراقبت والدین در این مورد می‌تواند از این تبعات جلوگیری کند.
قبل از هر چیز والدین باید بدانند چالش بازی نهنگ آبی که احتمالا نام ان نیز از نهنگ های ابی که خود را به ساحل میزنند و در نهایت به نوعی خودکشی می کنند گرفته شده و جان بسیاری از نوجوانان را در سراسر دنیا گرفته است در زمره ی پر آسیب ترین ، خطرناکترین و مرگبار ترین بازیهای اینترنتی قرار گرفته است .

اگر سلامت فرزندتان برای شما اهمیت دارد باید بدانید که در سر او چه می گذرد و رفتارهای او را تحت نظارت داشته باشید. اما توصیه اکید کارشناسان روانشناسی این است که این نظارت نباید به هیچ وجه منجر به سلب آزادی نسبی نوجوانان گردد، چراکه همین امر نیز باعث سرخوردگی و در نتیجه افسردگی و در نهایت گرایش به انجام چنین بازی هایی خواهد بود.
با توجه به گسترش این چالش خطرناک به والدین توصیه می شود اینکه گاهی می گویند فرزند ما فقط بازی می کند و سراغ چیزهای دیگر نمی رود ، با حساسیت و از دور بازیهای انتخابی فرزند خود را کنترل نمایند و از آنجایی که اولین مرحله این بازی کشیدن یک نهنگ بر روی دست با جسم برنده و تیز است نسبت به رسم اشکال بر روی دست فرزند خود حساس باشند و از کنار آن بی اعتنا نگذرند.این بازی اگرچه نام مجازی به خود گرفته اما در دنیای واقعی بسیار تاثیر گذار است.امری که برنامه ریزی مسئولان و نهادهای فرهنگی و لزوم توجه خانواده های ایرانی را می طلبد. مشاوران فرهیخته مدارس در این زمینه آگاهی بخشی لازم به دانش اموزان نوجوان و والدین آنان را داشته باشند تا دانش اموزان این بازی را نصب نکنند . چون پس از نصب اگر به مراحل بازی بی توجهی شود ، پیام های پی در پی نوجوان را آزار خواهد داد و دیگر قادر به حذف برنامه از گوشی خود نیست.امید است که با اطلاع رسانی دقیق و درست از نصب این بازی خطرناک که به نوعی چالش با مرگ است با ارائه راهکارهای منطقی جلوگیری کنیم .
منابع :
1- monaghesatiran.i
2- http://sahebnews.ir
3- http://gadgetnews.ir
4-
http://ponemusic.ir
5- https://superfamilyprotector.com
6- http://farsiha.ir
7- چالش نهنگ آبی زنگ خطری برای والدین نوشته ی مهرداد قدسی در سایت https://superfamilyprotector.com