فرهنگیان نیوز - تدبیر:

"آموزش و پرورش و افکار عمومی" - ( بخش پایانی)
مدیران هوشمند بدون روابط عمومی تصمیم نمی گیرند / روابط عمومی همه چیز را بی عیب و نقص نشان دادن نیست

آنچه از نظر می گذرانید بخش پایانی میز اندیشه "آموزش و پرورش و افکار عمومی" است. بی تردید با همفکری و تبادل نظر همه فعالان و دغدغه مندان تعلیم و تربیت شاهد تصویری روشن تر از فردای نظام آموزشی کشور خواهیم بود.

نظری (پژوهشگر آموزش و پرورش و توسعه انسانی):  در انتهای این گفتار اشاره کوتاهی به نقش و جایگاه مهم روابط عمومی ها در اثرگذاری و همراه ساختن افکار عمومی با آموزش و پرورش خواهم داشت و انشاالله وارد گفت و گوی راهبردی سروران عزیز خواهیم شد.
واقعیت این است که ما امروز در سومین مرحله رشد روابط‌عمومی‌ها قرار داریم.
نسل سوم روابط عمومی ها در ادبیات مدیریتی نوین، ناظر به کارکرد اجتماعی و حوزه عمومی است.  به عبارتی در روابط‌عمومی جدید احترام و به رسمیت شناختن افکار عمومی، نفوذ در افکار عمومی مخاطبان از طریق اقدامات ترغیبی برای تغییر نگرش‌ها و تلاش برای همبستگی نگرش‌ها و گرایش‌های مخاطبان در زمینه برنامه‌ها و اقدامات سازمان است.
فعالان و کنشگران روابط عمومی در آموزش و پرورش کشور قطعاً می دانند در چه جایگاه مهمی قرار دارند و امیدوارم مدیران نیز درک بالایی از این جایگاه داشته باشند. مدیران هوشمند و موفق کسانی هستند که بدون روابط عمومی حرکتی نمی کنند و تصمیمی را از پیش نمی برند.
در مفهوم جدید؛
روابط‌عمومی، تبلیغات، کنترل و فرماندهی نیست.
روابط عمومی ارشاد‌کردن و هدایتگری مردم نیست.
روابط عمومی همه چیز را بی‌عیب و نقص نشان دادن نیست.
لذا سنگ بنای اول، شناسایی و طبقه‌بندی مخاطبان است، چرا که مخاطب‌شناسی دقیق و درست، به مثابه نقشه راه است. با شناخت مخاطب و جامعه‌ای که به طور مستقیم و غیرمستقیم با سازمان ما مرتبط هستند، هر دو طرف به تعاملی دوسویه و شفافیت در رفتار می‌رسند.
سازمان‌هایی که مخاطبانشان را نمی‌شناسند و تعریف و طبقه‌بندی درستی از مراجعان و مرتبطان خود ندارند، همه را دچار سردرگمی می‌کنند.
من در نیمه سال جاری در دانشگاه فرهنگیان فرصت خوبی پیدا کردم که مطالعه ای روی طیف مخاطبان آموزش و پرورش داشته باشم. یکی از نتایج حاصله این بود که ما، مخاطبان آموزش و پرورش را می توانیم به دو دسته تقسیم کنیم؛
مخاطبان ما یا مستقیم هستند مانند معلمان، دانش‌آموزان، دانشجو معلمان، مدرسان، کارکنان اداری، نهادها و دستگاه‌های اجرایی مربوط،
و مخاطبان غیرمستقیم یا وابسته همچون پلیس، شهرداری، فعالان حوزه اوقات فراغت، دانشگاه‌ها، انجمن‌ها و مؤسسات علمی و آموزشی، اصناف، تشکل‌ها و انجمن‌های غیردولتی علمی، آموزشی و فرهنگی، خبرنگاران و رسانه‌ها، گروه‌های غیررسمی، صاحبان نشریات و رسانه‌های محلی، استانی و ملی، نخبگان و دانشگاهیان حوزه علوم انسانی، پیشکسوتان فرهنگی و نمایندگان و چهره‌های ذی‌نفوذ محلی و منطقه‌ای.
البته در این تقسیم‌بندی اولیای دانش‌آموزان می‌توانند در هر دو دسته قرار گیرند.
روابط‌عمومی ها باید برای هر طیفی از این مخاطبان بسته پیشنهادی مقتضی را تدارک ببیند.
با این طیف وسیع مخاطب، می‌توان گفت مدیریت در آموزش و پرورش کار واقعاً دشواریست، اما شناسایی و طبقه‌بندی مخاطبان به ما کمک می‌کند تا؛
کسانی که سازمان ما را می‌شناسند و آن را دوست دارند و از عملکردش نیز رضایت دارند، این ها را حفظ و تقویت کنیم.
در عین حال کسانی که سازمان ما را می‌شناسند، اما از آن رضایت ندارند اینها را جذب کنیم
 و در نهایت به افرادی که سازمان ما را نه می‌شناسند و نه دوست دارند و نه رضایت، اطلاع‌رسانی کنیم.
آنچه در این نشست معروض داشتم درسی بود به حضور اساتید و خبرگان ارجمند فرهنگی و فرهنگ دوست حاضر.
امیدوارم از برآیند مباحث و گفت و گوهای امشب بتوانیم به ارتقای جایگاه آموزش و پرورش کشورمان کمکی کرده باشیم. صمیمانه تشکر می کنم.
 
شایان ذکر است؛ در ادامه این نشست تخصصی، هجده نفر از حاضران دیدگاههای خود را مطرح کردند که شرح مبسوط دیدگاهها پس از آماده سازی تقدیم خوانندگان محترم خواهد شد. اما خلاصه دیدگاه های حاضران به اختصار به سمع و نظر خوانندگان محترم می رسد:
• آموزش و پرورش سنگ بنای توسعه و پیشرفت یک کشور است، چرا که فکر توسعه را در دل و جان جوانان ایجاد می‌کند.
• آموزش و پرورش با جامعه و خانواده‌ها تعامل مورد انتظار را ندارد و متأسفانه نتواسته رابطه خوبی با مردم برقرار کند.
• آموزش و پرورش در دوره قبل در اختیار کسانی بوده است که متأسفانه باعث شده پیشرفتی در این حوزه حاصل نشود و بی‌نظمی و بی‌فرهنگی موجود در جامعه حاکی از این مسأله است.
• یکی از مشکلات موجود در آموزش و پرورش بحث ارزیابی است، این در حالی است که جز تعداد قبولی در کنکور، شاخص مناسب دیگری برای ارزیابی مدارس دردست نیست.
• باید مشخص شود افکار عمومی آموزش و پرورش را مدیریت کند، یا آموزش و پرورش افکار عمومی جامعه یا فرهنگ را بسازد. به ویژه در شرایط فعلی که یک گسست بین مدیریت و جامعه ایجاد شده است.
• علت اینکه آموزش و پرورش نتوانسته افکار عمومی را با خود همراه کند، به گسست ارزش‌ها بازمی‌گردد.
• فلسفه تعریف شده در آموزش و پرورش با مطلوب‌های جامعه همخوانی ندارد.
• برای ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش باید بر افکار عمومی، شاخص‌های تعریف شده صاحبنظران و بزرگان تعلیم و تربیت جامعه و مصوبات شورای عالی غلبه کرد.
• یکی از آفت‌های بزرگ آموزش و پرورش ایران سیاسی بودن آن است و به عنوان ابزاری درخدمت سیاستمداران است.
• تمرکز بسیار زیاد آموزش و پرورش بر قدرت یکی از مشکلات این حوزه است، چرا که تمرکز با اندیشه سازگار نیست.
• آموزش و پرورش ، غیر مستقل و تابعی از حاکمیت است و همین باعث شده آسیب‌های زیادی به کشور وارد شود. هرچند با توجه به شرایط حاکم بر کشور، وضعیت بهتری نسبت به حاکمیت دارد.
• باید آموزش و پرورش را رها کرده و نقد را از نهادهای دیگر شروع کرد، چرا که آزادی و رهاشدگی و تابع یک سیستم نبودن باعث آزادی فکر و اندیشه می‌شود.
• باید 50 درصد کانال‌های تلویزیون متعلق به آموزش و پرورش باشد، در آن صورت افکار عمومی خودش با آموزش و پرورش همراه می‌شود.
• گفته می‌شود 10 درصد اخبار مربوط به آموزش و پرورش است، این در حالی است که 95 درصد اخبار منفی است و این اخبار منفی باعث می‌شود که افکار عمومی نسبت به آموزش و پرورش دید خوبی نداشته باشند.
• در 35 سال گذشته آموزش و پرورش همواره پیشرو بوده است و اخبار و تحلیل‌های اجتماعی و فرهنگی توسط این نهاد به خانواده‌ها انتقال می‌یافت، اما با تغییر جایگاه آموزش و پرورش و کم‌کاری این نهاد، این روند معکوس شده است، به طوری که هر ابزار آموزشی یا تکنولوژی و فن‌آوری همچون تبلت که وارد بازار می‌شود، بعد از گذشت چند سال و آن هم با فشار جامعه در مدارس بکار گرفته می‌شود، در حالی که در کشورهای دیگر اینگونه نیست و از هر ابزاری برای آموزش استفاده می‌شود.
• یکی از مواردی که باید اصلاح شود بحث نظام شایسته‌سالاری در آموزش و پرورش است، موردی که هیچ‌گاه در آموزش و پرورش به آن بها داده نشد.
• به نظر می‌رسد در آموزش و پرورش بحث‌های کارشناسی کمتر صورت می‌گیرد و تمامی تصمیماتی که توسط مدیران اتخاذ می‌شود خیلی در جامعه اجرایی نیست که باید این روند اصلاح شود.
• بحث آموزه‌های آموزش و پرورش در علوم انسانی، با آنچه که در مدارس آموزش داده می‌شود و آنچه در جامعه وجود دارد، تفاوت زیادی وجود دارد.
• از آنجا که اولیای دانش‌آموزان ارتباط عمیقی با آموزش و پرورش دارند و فعالیت این نهاد را از نزدیک رصد می‌کنند، بنابراین اگر فعالیت‌های اثرگذاری در این زمینه صورت گیرد، اولیای دانش‌آموزان با مدرسه همراه خواهند شد. به همین دلیل اطلاع‌رسانی در این حوزه نقش مهم و اساسی دارد و می‌تواند افکار عمومی را جذب و زمینه مشارکت آنها را فراهم کند.
• در حال حاضر سطح انتظارات مردم و جامعه از آموزش و پرورش بالا رفته است، زیرا به دلیل مقایسه سطح آموزه‌ها با سایر کشورها آگاهی‌مردم افزایش یافته است. به همین جهت به هر میزان که سطح کیفی آموزش‌ها بیشتر شود، همراهی مردم با آموزش و پرورش نیز افزایش می یابد.
• درخصوص افکار عمومی و آموزش و پرورش، می‌توان گفت این رسانه‌ها هستند که می‌توانند افکار را جهت‌ دهی کنند. به همین دلیل نقش رسانه‌ها برای تعیین افکار عمومی مهم است.
• آموزش و پرورش قربانی ساختار شده است و به همین خاطر باید از سیاست رها شود.
• آموزش و پرورش ماهیتاً یک رسانه بزرگ است، به این دلیل که 15 میلیون دانش‌آموز را در سنین مختلف در اختیار دارد. اگر امروز مشکلاتی در این حوزه دیده می‌شود به نگرش موجود در استفاده از تکنولوژی روز بازمی‌گردد، در حالی که با توجه به مباحث مطرح شده در دنیای امروز همچون "هر شهروند یک خبرنگار"، می‌توان از ظرفیت دانش‌آموزان برای این منظور استفاده کرد. بنابراین پیشنهاد اضافه کردن واحدهای رسانه‌ای و مهارت‌های عملی در دوران دبیرستان و متوسطه برای دانش‌آموزانی که به بلوغ فکری رسیده‌اند، می‌تواند راهکار مناسبی در این خصوص باشد.
• تمرکزگرایی بدون تمرکززدایی مالی در آموزش و پرورش امکان‌پذیر نیست و باید درهای آموزش و پرورش به سوی غیردولتی شدن باز شود.
• کارکردهای مورد انتظار آموزش و پرورش با امکانات و منابع مالی موجود سازگاری ندارد و تا زمانی که حساسیت ملی به آموزش و پرورش ایجاد نشود و رئیس‌جمهوری اولین مشکل کشور را آموزش و پرورش نداند، وضع و شرایط موجود همین خواهد بود. بنابراین باید همان حساسیتی که در بخش سلامت در جامعه ایجاد شد، در این بخش هم ایجاد شود.
• رسانه‌های عمومی همان وظیفه‌ای را برعهده دارند که مسئولان و مدیران ارشد آموزش و پرورش دارند.
• متأسفانه یکی از عواملی که باعث شده افکار عمومی نسبت به آموزش و پرورش بی‌تفاوت باشد رایگان بودن آن است، این در حالی است که آموزش و پرورش هزینه می‌خواهد.
• یکی از دلایلی که آموزش و پرورش کمتر توانسته افکار عمومی را با خود همراه کند، این است که نتوانسته نیاز آنها را برآورده کند. به نظر می‌رسد. باید مباحث مرتبط با آموزش و پرورش برای افکار عمومی باز شود، البته نه به صورت رها و یله، چرا که در هیچ جای دنیا سیستم آموزش و پرورش رها نیست.
 
در پایان، داوران علمی نشست به جمع بندی مطالب حضار پرداختند:
ابتدا محجوب مدیر پایکاه اطلاع رسانی فرهنگیان نیوز دیدگاه های حاضران را در سه بخش دسته بندی نمود و افزود:
برخی از دوستان از نظر ساختاری به مقوله آموزش و پرورش نگاه کردند.  بخشی دیگر نگاه محتوایی و برنامه محور به مسایل آموزش و پرورش داشتند و دسته ای دیگر نگاه حاکمیتی و سیاسی محور اصلی نظراتشان بود.
محجوب گفت: با توجه به وجوه فرابخشی آموزش و پرورش حل مباحث آموزش و پرورش فقط از طریق یک دستگاه امکان پذیر نیست بلکه مسوولین آموزش و پرورش زمینه های مشارکت بخش های دیگر حاکمیت و تسهیل بخش ورود مردم به عرصه آموزش وپرورش را می بایست فراهم آورند و ازجمله تجربه های موفق این مشارکت را، مشارکت مردم در ساخت وساز فضاهای آموزشی برشمرد.
پورسلیمان مدیر سایت سخن معلم نیز با تاکید بر نقش و کارکرد رسانه های غیر رسمی و مستقل گفت: آموزش و پرورش بدون رسانه ها نمی تواند وظیفه خطیر خود را به سرانجام برساند و در این مسیر رسانه های غیردولتی و مستقل بدلیل ارتباط مستقیم با بدنه جامعه بیشترین تاثیر را می توانند در جلب توجه افکار عمومی به آموزش و پرورش داشته باشند. امیدوارم آموزش و پرورش در این مسیر توجه بیشتری به رسانه های آزاد، مستقل و غیر دولتی نماید.
همچنین الحسینی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی گفت:
ما نیاز داریم تا رابطه آموزش و پرورش را با ذی نفعان مورد مطالعه قرار دهیم و سهم انتظارات خانه و مدرسه می بایست تبیین گردد. سهم بودجه در مقایسه دیگر بخش ها مناسب نیست.
الحسینی افزود: متاسفانه آموزش و پرورش دچار وابستگی و محافظه کاری شده و این محافظه کاری به جایگاه مطلوب آموزش و پرورش در منظر افکار عمومی لطمه زیادی وارد کرده است. یکی از ذی‌نفعان آموزش و پرورش، شهروندان یا اولیای دانش‌آموزان هستند، اما موانع موجود اجازه نمی‌دهد آموزش و پرورش با افکار عمومی رابطه سالم و صحیح و به‌روز داشته باشد.
انتظار اولیا این است که دانش‌آموزان در سطح و تراز جهانی تربیت شوند، اما از آن طرف مشاهده می‌کنیم سهم آموزش و پرورش از سهم اقتصاد ملی بسیار کمتر از نُرم‌ها و استانداردهای جهانی است.
آموزش و پرورش از یک ضعف تئوریک رنج می‌برد. در حال حاضر از 17 نوع سواد مطرح در دنیا به 6 سواد می پردازیم که همین ضعف باعث می‌شود سطح سواد دانش‌آموختگان ما در دنیا پایین‌تر از استاندارد جهانی باشد.

در پایان باری دیگر از حضور ارزشمند و مستمر آقایان پورسلیمان مدیر سایت خبری تحلیلی سخن معلم، محجوب مدیر پایگاه اطلاع رسانی فرهنگیان نیوز و حیدری مدیرعامل خبرگزاری ایلنا که اهتمام ویژه ای به مسائل آموزش و پرورش کشور دارند، قدردانی شد.

" آموزش و پرورش و افکار عمومی"(1)